Οι Δίκαιοι του Ποντιακού Ελληνισμού
Ν. Λυγερός
Χαίρομαι πάρα πολύ που αρχίσαμε με Αρμένη. Θα έπρεπε να ήταν το πρέπον για όλες αυτές τις εκδηλώσεις. Όχι μόνο επειδή είμαστε μαζί εδώ και εκατοντάδες χρόνια αλλά επειδή δείχνουν το παράδειγμα. Το είπες πολύ σωστά, για πολλά χρόνια δεν είχατε πατρίδα, αλλά να ξέρεις ότι αυτό βοήθησε. Γιατί βάλατε τον πήχυ της αξίας σε ανθρώπινο επίπεδο πολύ πιο ψηλά και άλλοι λαοί που είχαν πατρίδα ή που βρήκαν πατρίδα σταμάτησαν τον αγώνα, γιατί νόμιζαν ότι είχαν βρει μια λύση. Άρα νομίζω ότι πρέπει να καταλάβετε όλοι σας ότι το να μας κάνει την τιμή να αρχίσει εδώ όλο αυτόν τον λόγο για την γενοκτονία των Ποντίων, το να έρθει κάποιος ο οποίος είναι Αρμένης, θέλει να πει ότι μας αναγνωρίζει. Θέλει να πει ότι δεν στέκεται μόνο και μόνο στη δική του γενοκτονία και θέλει να πει ότι, όταν έχουμε τρεις γενοκτονημένους λαούς, όπως είναι ο Αρμενικός, ο Ελληνικός και ο Ασσυριακός, αυτό που έχει σημασία είναι να θυμηθούμε ότι είναι ο ίδιος θύτης. Ο ίδιος θύτης είναι πάντοτε η Τουρκία. Οθωμανική αυτοκρατορία, νεότουρκοι και τελικά Μουσταφά Κεμάλ πάντοτε είχαν αυτόν τον στόχο να εξοντώσουν αυτούς τους λαούς, επειδή αυτοί οι λαοί αντιπροσωπεύουν έναν πολιτισμό. Πρέπει να καταλάβετε ότι αν οι δικοί μας έγιναν θύματα της γενοκτονίας, είναι επειδή ήταν άξιοι. Επειδή είχαν ανεβάσει τον πήχυ τον πολιτιστικό, όπου βρίσκονταν, και γι’ αυτόν τον λόγο έγιναν στόχοι. Αν δεν είχαν παράγει κανέναν έργο ποτέ, δεν θα είχε γίνει γενοκτονία εναντίον τους. Τώρα θέλω να επισημάνω κάτι που με άγγιξε ιδιαίτερα, ελπίζω να το δεις και πιο μετά, είδα το μνημείο της γενοκτονίας εδώ στην πόλη σας. Είναι πραγματικά πανέμορφο, γιατί είναι πάντοτε δύσκολο να κάνεις ένα μνημείο γενοκτονίας. Υπάρχουν πολλά υπονοούμενα. Άμα το δείτε από πάνω μοιάζει με σταυρό. Άμα το δείτε από πλάγια μοιάζει με καράβι, άμα το δείτε από κοντά, θα δείτε ότι το μάρμαρο έγινε μνήμη. Και αυτό το κάνατε εσείς. Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν όταν βλέπω ένα τέτοιο έργο - το έπλασε ο Νίκος, βέβαια ξέρω ότι η Ζαΐρα, και όλο το επιτελείο το ποντιακό, έβαλε το χεράκι της. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι τώρα αυτό θα μείνει. Και αυτό που βλέπουμε είναι ότι θα αποτελέσει παράδειγμα. Αυτό που μπορώ να σας υποσχεθώ, είναι να το κάνω όσο πιο πολύ γνωστό παντού. Γιατί όταν είσαι ικανός σε μια πόλη να φτιάξεις ένα τέτοιο μνημείο για την γενοκτονία, θέλει να πει ότι υπάρχουν αξίες που δεν έχουν χαθεί. Γιατί συνεχώς μας λένε ότι ο Ελληνισμός έχει χαθεί και δεν έχει πια αξίες. Συνήθως αυτοί που το λένε είναι αυτοί που ζουν στην καθημερινότητα και στην κοινωνία και δεν κοιτάζουν το διαχρονικό στοιχείο. Τώρα θα ήθελα να επικεντρωθώ σε ένα σημείο, το οποίο δεν το αναλύουμε πολύ συχνά και νομίζω ότι μπορεί να βοηθήσει. Είναι αυτή η λέξη. Αυτή η λέξη γενοκτονία πολλοί από εσάς νομίζουν ότι είναι ελληνική. Δεν είναι ελληνική είναι ένα μείγμα από μία λατινική ρίζα και μια ελληνική ρίζα. Απλώς όταν το μεταφράζουμε εμείς στα ελληνικά νομίζουμε ότι είναι ελληνική. Η γενοκτονία, για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι αυτή η λέξη - και νομίζω ότι μετά από αυτήν την ομιλία θα χρησιμοποιείται περισσότερο αυτό το λεξιλόγιο - δεν υπήρχε πριν την επινοήσει ο Raphael Lemkin. Πολλοί από εμάς τώρα θεωρούν ότι είναι ένας μεγάλος αγώνας να αναγνωρίσουμε τις γενοκτονίες μας και ξεχνούν ότι πριν δεν ξέραμε καν να πούμε τη λέξη. Δεν είχαμε λέξη. Τώρα έχουμε λέξη. Αυτή η λέξη όμως νομίζουμε ότι απλώς είναι μία ετικέτα και θέλουμε να πούμε - το βλέπω και τώρα με τα παιδιά που είναι στο βάθος: Τραντέλλληνες, που έχουν την λέξη γενοκτονία - δεν ξέρω αν συνειδητοποιούν πόσο μεγάλη σημασία έχει. Και εξηγώ. Πολλοί από εμάς λοιπόν προσπαθούν να καταλάβουν ότι αυτό που μας συνέβη, είναι αυτό που περιγράφεται από την λέξη γενοκτονία. Είναι λάθος. Είναι ακριβώς το αντίθετο. Στην πραγματικότητα, όταν ο Lemkin σκέφτηκε για πρώτη φορά την λέξη γενοκτονία, έπρεπε να δώσει παραδείγματα στους άλλους που δεν καταλάβαιναν τι ήταν. Και ποια παραδείγματα έδωσε; Τους Έλληνες και τους Αρμένιους. Είναι λανθασμένη αυτή η προσέγγιση του τύπου 'θέλω να μοιάζω με έναν ορισμό', ενώ άμα κοιτάξετε τα χειρόγραφα του Lemkin, τα οποία είναι προσβάσιμα στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, θα δείτε ότι είναι γραμμένο, ότι επέλεξε τη λέξη γενοκτονία, για να χαρακτηρίσει γεγονότα, όπως αυτά που συνέβησαν στους Έλληνες και στους Αρμένιους. Δηλαδή στην πραγματικότητα πρέπει να καταλάβετε το εξής: ότι κάθε φορά που λέμε την λέξη γενοκτονία, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην πραγματικότητα αναγνωρίζουμε τα γεγονότα που έγιναν εναντίον των Αρμενίων και των Ελλήνων. Αυτό άμα το βάλετε ανάποδα, θα καταλάβετε ότι οποιοσδήποτε ομιλητής χρησιμοποιεί την λέξη γενοκτονία, στην πραγματικότητα συμβάλλει στον αγώνα. Θέλω να σας δώσω ένα παράδειγμα: όταν η Τουρκία απαγορεύει την χρήση της λέξης Πομάκου πρέπει να λέμε Πομάκος όσο πιο συχνά γίνεται. Όταν η Τουρκία απαγορεύει τον Μικρό Πρίγκιπα, γιατί υπάρχει αναφορά στον Κεμάλ, πρέπει να διαβάζουμε τον Μικρό Πρίγκιπα. Όταν η Τουρκία απαγορεύει τον πίνακα της Ελευθερίας που οδηγεί τον λαό -τον πίνακα του Delacroix - πρέπει να βλέπουμε αυτόν τον πίνακα. Αυτά που απαγορεύει η βαρβαρότητα είναι τα στίγματα του πολιτισμού. Εδώ λοιπόν, και το είπες πολύ σωστά, δεν υπήρχε ούτε καν η αναφορά στη λέξη γενοκτονία των Αρμενίων και είναι λογικό, γιατί η ίδια η λέξη στην πραγματικότητα είναι αυτοαναφορική και την αποφεύγουν. Ακούμε τώρα και από τον φίλο μου, που παρουσιάζει, να προσέχουμε τις λέξεις. Είναι πάντοτε η ίδια λέξη: γενοκτονία, γενοκτονία, γενοκτονία, γενοκτονημένοι, γενοκτονήθηκαν και γενοκτόνοι. Όλα τα άλλα δεν έχουν καμία νομική ισχύ και αυτό, άμα το συνειδητοποιήσουμε και καταλάβουμε όντως ότι το ιστορικό πλαίσιο της επινόησης της λέξης προέρχεται από εμάς, είναι σαν να έχουμε αυτούς τους λαούς τους Έλληνες, τους Αρμένιους και τους Ασσύριους που επέτρεψαν στην Ανθρωπότητα να εκφραστεί. Να εκφραστεί πώς; Ξέρετε μιλάμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως πόσοι από εμάς μιλάνε για τα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας. Πάντοτε τα διαβάζουμε ανάποδα. Τώρα πολλοί από εμάς ξέρουν τι είναι τα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας. Αλλά δεν ξέρουν ποια είναι τα δικαιώματα. Ενώ η χρήση της λέξης γενοκτονία για την καταδίκη ενός βάρβαρου, είναι όντως ένα δικαίωμα. Και αυτό που είναι επίσης ένα δικαίωμα, είναι η απαγόρευση της βαρβαρότητας. Δεν μπορούμε να επιτρέπουμε άλλο να μας βρίζουν, να λένε ότι δεν υπάρχουμε, ότι δεν είχαμε θύματα, ότι δεν έγινε ποτέ η γενοκτονία και απλώς εμείς να λέμε ‘είναι θέμα ελεύθερης έκφρασης’. Δεν είναι ελεύθερη έκφραση, είναι έκφραση βαρβαρότητας, η οποία δεν αποδέχεται τη διαφορά. Δεν αποδέχεται τη συμβολή αυτών των λαών στην Ανθρωπότητα και θεωρεί ότι, αν υπάρχει ειρήνη σε έναν χώρο, υπάρχει ειρήνη παντού. Θεωρεί ότι άμα είσαι περήφανος ότι ανήκεις σε έναν λαό, έχεις δικαίωμα να εξοντώσεις όλους τους άλλους. Δεν είναι έτσι. Δεν είμαστε λαοί που γενοκτόνησαν άλλους λαούς. Είμαστε λαοί που αποτελούμε δώρα για την Ανθρωπότητα. Όταν πηγαίνετε στον Πόντο, όταν πηγαίνετε στην Αρμενία, όταν πηγαίνετε στο Αρτσάχ, αυτό που βλέπετε είναι στίγματα πολιτισμού. Και ακόμα κι αν υπάρχουν καταστροφές, ακόμα κι αν είναι κατεχόμενα, πρέπει να καταλάβουμε ότι τα στίγματα της Ανθρωπότητας υπάρχουν ήδη. Άρα εμείς όντως, το είπες ξεκάθαρα, δεν είμαστε μόνο οι επόμενοι είμαστε η συνέχεια αυτής της μνήμης. Και κάθε φορά που τον χρόνο λέμε ότι δεν ξεχάσαμε, για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να μην το ξεχάσουμε κάθε μέρα. Στην πραγματικότητα είμαστε το αποτέλεσμα της μη αποτελεσματικής στρατηγικής της Τουρκίας. Κανονικά εμείς όλοι εδώ θα έπρεπε να ήμασταν νεκροί. Θα έπρεπε να μην υπάρχουμε. Άρα, κάθε φορά που ακούω ότι, η Τουρκία έχει αποτελεσματική στρατηγική, είστε η απόδειξη ότι είναι λάθος. Δεν τα κατάφεραν. Και δεν πρόκειται να τα καταφέρουν, γιατί αυτό που ξεχνάν κάθε φορά οι βάρβαροι, είναι ότι το φως νικάει το σκοτάδι. Όσο καιρό κι αν πάρει το θέμα της αναγνώρισης, το θέμα των αποζημιώσεων, το θέμα της αποκατάστασης, γενικότερα της διαδικασίας διόρθωσης, είμαστε με το δίκιο μας, είναι θέμα δικαιοσύνης και είμαστε απλώς, όχι οι επόμενοι αλλά οι συνεχιστές του ίδιου αγώνα. Αν οι δικοί μας πρόγονοι γενοκτονήθηκαν, είναι επειδή μας άφησαν κάτι. Αυτό που άφησαν δεν το άφησαν μόνο για το λαό μας. Δεν το άφησαν μόνο για το λαό σου. Το άφησαν για όλους τους λαούς. Είμαστε λοιπόν ένα παράδειγμα στην πραγματικότητα προς μίμηση. Αν ξέρατε πόσοι λαοί θα ήθελαν να έχουν την ιστορία μας, ακόμα κι αν είχαν γενοκτονημένους... Εμείς έχουμε αυτήν την ιστορία, έχουμε αυτά τα θύματα, όμως είμαστε στο πλαίσιο της δικαιοσύνης. Δεν καταπατούμε. Δεν θέλουμε να επεκταθούμε. Διεκδικούμε τα δικαιώματα που υπάρχουν. Στην πραγματικότητα διεκδικούμε τα δικαιώματα της Ανθρωπότητας. Δεν έχει καμία κοινωνία δικαίωμα να εγκληματίσει κατά της Ανθρωπότητας, να δολοφονήσει τους νεκρούς, να γενοκτονήσει τους λαούς. Το παράδειγμα των Ελλήνων και των Αρμενίων δεν είναι τοπικό, δεν είναι τοπικιστικό, είναι παραδειγματικό. Δηλαδή όλοι οι λαοί που προσπαθούν να αναγνωρίσουν τις γενοκτονίες που έχουν υποστεί, χρησιμοποιούν την ίδια πάντα λέξη, την γενοκτονία. Χρησιμοποιούν την λέξη, που επινοήθηκε από τα δικά μας βάσανα, από τα δικά μας γεγονότα, γιατί ο Κεμαλισμός προσπάθησε να μας αφανίσει. Προσπάθησε και δεν τα κατάφερε. Και τώρα για όσους νομίζουν ότι δεν μπορούμε να το ξεπεράσουμε, να μην ξεχνάτε ποτέ ότι ο Ελληνισμός είναι αυτός που είναι ικανός να βάλει παρένθεση σε τετρακόσια χρόνια κατοχής. Είναι ικανός να ξεπεράσει αυτή τη βαρβαρότητα και να είναι ακόμα εδώ για να προσφέρει. Είναι ικανός να σηκώσει τη μνήμη του μέλλοντος, για να δείξει και σε άλλους λαούς ότι αυτός που προσφέρει στην Ανθρωπότητα, ανήκει ήδη στο μέλλον. Αυτοί που προσπαθούν να σκοτώσουν το μέλλον, να σκοτώσουν τους ανθρώπους - που θα έπρεπε να υπάρχουν τώρα και να είναι μαζί μας - ανήκουν στο παρελθόν και προσπαθούν με το παρόν να βάλουν ένα στίγμα. Δεν πρόκειται να αφήσουν κανένα στίγμα, γιατί δεν έχουν θεμέλια. Τα θεμέλια της Ανθρωπότητας βασίζονται σε ανθρώπους που προσφέρουν. Ο Ποντιακός Ελληνισμός, ο Αρμενισμός είναι στίγματα προσφοράς. Δεν πρέπει να νιώθετε λυπημένοι. Δεν πρέπει να νιώθετε ότι τα πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν. Αντιθέτως. Το γεγονός ότι είστε εδώ αποδεικνύει ότι αυτοί που θέλησαν να τα αλλάξουν ριζικά και να μας εξοντώσουν, δεν τα κατάφεραν και ούτε πρόκειται να τα καταφέρουν. Γιατί τώρα σιγά-σιγά ακόμα και τα θύματα, ακόμα και οι επιζώντες μαθαίνουν στρατηγική, μαθαίνουν πώς να αντισταθούν, μαθαίνουν πώς να διεκδικήσουν και να είναι εδώ ως προστασία, ως ασπίδα. Εσείς που είστε οι επιζώντες, που είστε οι απόγονοι των προγόνων μας είστε οι ασπίδες της Ανθρωπότητας, είστε οι Δίκαιοι της Ανθρωπότητας, που προσέχουν τους άλλους, γιατί έχουν ξεπεράσει ακόμα και μια γενοκτονία. Είναι σπάνιοι οι λαοί που μπορούν να πουν ότι ξεπέρασαν έναν γενοκτόνο και είναι ακόμα εδώ μετά τον θάνατό του. Άρα επειδή αρχίσατε όλοι σας με το 'Χριστός Ανέστη', θα ήθελα απλώς να τελειώσω με το 'Αληθώς Ανέστη'. Ευχαριστώ πολύ.
The Just of Pontiac Hellenism
N. Lygeros
Translated by Viky Baklessi and Evi Charitidou
I am very glad that we begun with an Armenian. It should be the right thing to do in all similar events. Not only because we have been together for hundreds of years but because they serve as an example. You said it correctly that for many years you had no country, but you should know that it is exactly this that helped you. Because you have set the gauge of value at a human level much higher and other peoples who had a homeland or who found a homeland stopped struggling, because they thought that they had found a solution. Therefore, all of you should understand that we are honoured to begin this speech on the genocide of the Pontiacs with him here; to begin with someone who is Armenian. This means that he recognizes us. This means that he doesn’t stand only for his genocide, and this means that, when we have three peoples genocided, as the Armenian, the Hellenic and the Assyrian have been, what matters is to remember that the perpetrator is the same. The same perpetrator is always Turkey. The Ottoman Empire, the Young-turks and finally Mustafa Kemal had always had the same goal to exterminate these nations, because these nations represent a culture. You must understand that our own were victims of the genocide because they were worthy. Because they had raised the cultural gauge, no matter where they were, and this is the reason why they became a target. If they had never created a work, genocide against them would have never been committed. Now, I want to point out something that touched me particularly - I hope you also see it later - I saw the monument of the genocide here in your town. It is really beautiful, because it is always difficult to make a monument for genocide. There are many insinuations. If you see it from above it seems like a cross. If you see if from an angle it looks like a ship, if you see it from up close, you will see that the marble became memory. And you did this. Therefore, it is very important when I see such a work -Nikos created it, of course I know that Zaira, and the whole Pontiac leading group, gave a hand. What matters is that this will stay. And what we see is that this will serve as an example. What I can promise you is that I will make it known everywhere. Because when you are capable to make such a monument for genocide in a town, it means that there are still values that have not been lost. Because we are constantly told that Hellenism has perished and it has no longer values. Usually those who say this are those who live in daily routine and in society and they don’t see the diachronic element. Now, I would like to focus on a point that we very often do not analyze and I think I can help. It is this word. This word: genocide, many of you think that is a Greek one. It is not Greek; it is a mixture of a Latin root and a Greek one. Simply when we translate it in Greek we think it is Greek. Genocide - in order for you to understand how important this word is, and I think that after this speech you will be using this vocabulary more – had not existed before Raphael Lemkin invented it. Many of us now consider that it is a great struggle to have our genocides recognized and they forget that earlier we did not even know how to say the word. We had no word. Now we have the word. This word, though, wesimply think that it is a label only and what we want to say is that – I see it now with the young ones in the background: Greatgreeks (Trantellenes), that we have the word genocide – I don’t know if they conceive the importance of it. And I explain. Many of us try to understand that what happened to us is what is described by the word genocide. It is wrong. It is exactly the opposite. In reality, when Lemkin thought for the first time the word genocide, he had to give examples to others who did not understand what it was. And which examples did he give? The Greeks and the Armenians. The approach of “I want to look like a definition” is incorrect. Whereas, if you see the manuscripts of Lemkin, which are accessible at the library of Congress, you will see that it is written, that he chose the word genocide, to characterize the facts, as those that happened to the Greeks and the Armenians. Namely, in reality you have to understand this: that every time we say the word genocide, at an international level, in reality we recognize the facts that occurred to the Armenians and the Greeks. If you reverse this, you will understand that any speaker who uses the word genocide, in reality participates in the struggle. I want to give you an example: when Turkey forbids the use of the word Pomakos, we must say Pomakos as often as possible. When Turkey forbids ‘The Little Prince’ because there is a reference to Kemal, we have to read The Little Prince’. When Turkey forbids the painting of Liberty leading the people -Delacroix’s painting- we have to see this painting. What barbarity forbids are marks of culture. Therefore, here, and you said it very correctly, there was no reference to the word genocide of the Armenians and it is reasonable, because the word in reality is self-referring and they avoid it. We hear now from my friend, who is hosting, to watch the words. It is always the same word: genocide, genocide, genocide, genocided, were genocided, and genociders. All the rest have no legal validity and this, if we realize it and indeed understand that the historical frame of the invention of the word comes from us, it is as if we have these nations, the Greeks, the Armenians and the Assyrians allow Humanity to express itself. To express itself how? You know we talk about human rights. But how many of us speak of the Rights of Humanity? We always read it in the opposite. Now many of us know what the crimes of Humanity are. But they don’t know what its rights are. While the use of the word genocide, for the conviction of a barbarian, is a right indeed. And this is a right as well, the prohibition of barbarity. We can no longer allow to curse on us, to say that we don’t exist, that we did not have victims, that genocide never happened and we simply to say “it is a matter of freedom of expression”. It is not free expression, it is an expression of barbarity, which does not accept the difference. It does not accept the contribution of these peoples to Humanity and considers that, if there is peace in an area, there is peace everywhere. It considers that if you are proud of belonging to a people, you have the right to exterminate all the others. It is not like that. We are not peoples that genocided other ones. We are peoples that constitute gifts to the Humanity. When you go to Pontus, when you go to Armenia, when you go to Artsakh what you see are marks of culture. And even if there are ruins, even if there are occupied areas, we must understand that the marks of Humanity already exist. Therefore we indeed, you said it clearly, we are not only the next ones but we are the ones continuing this memory. And every time we say in a year that we did not forget,
in order to do this, it is every day that we must not forget it. In reality we are the results of the non effective strategy of Turkey. Normally, we all should have been dead. We should not have existed. Therefore, every time I hear that, Turkey has an effective strategy, you are the proof that this is wrong. They did not succeed. And they will not succeed, because what the barbarians forget every time is that light defeats darkness. No matter how long the issue of the recognition takes, the issue of compensations, the issue of restoration, generally the correction process, we stand up for our right; it is a matter of justice and we simply are, not only the next ones but the ones continuing the same struggle. If our ancestors were genocided, it is because they left us something. What they left behind, they did not leave it for our people only. They did not leave it for your people only. They left it for all the peoples. In reality we are an example to imitate. Only if you knew how many peoples would like to have our history, even if they had their people genocided.... We have this history, we have these victims, yet we are within the frame of justice. We do not transgress. We do not want to expand. We claim for the existing rights. In reality, we claim for the rights of Humanity. No society has the right to conduct a crime against Humanity, to assassinate the dead, to commit genocide against the peoples. The example of Greeks and Armenians is not local, it is not an issue of localism; it is a paradigm. In other words, all peoples trying to recognize the genocides, which they have suffered from, always use the same word; genocide. They use the word that was invented from our sufferings, from our facts, because Kemalism attempted to exterminate us. It attempted but it did not succeed in it. And now for those that think that we cannot overcome it, never forget that Hellenism is capable of placing four hundred years of occupation in a parenthesis. It is able to overcome this barbarity and still be here to offer. It is capable of lifting the future’s memory, in order to show to other peoples also that whoever offers to Humanity already belongs to the future. Those who try to terminate the future, to terminate humans - that should have existed now and to be with us now- belong to the past and try with the present to place a mark. They will not leave any mark, because they have no foundations. The foundations of Humanity are based on humans who offer. The Pontiac Hellenism, Armenism are marks of offering. You should not feel sorrowful. You should not feel that things cannot change. On the contrary. The fact that you are here proves that those who wanted to change things radically and to exterminate us, they did not succeed and they will not succeed. Because now step-by-step even the victims, even the survivors are learning strategy, they are learning how to resist, they are learning how to claim and to be here as protection, as a shield. You who are the survivors, who are the descendants of our ancestors you are the shields of Humanity, you are the Just of Humanity, who watch over the others, because they have overcome even a genocide. There are rare peoples who can say that they have overcome a genocider and are still here after his death. Therefore, since you all began with the “Christ is Risen”, I would like to simply end with “Truly, He is Risen”. Thank you very much.
I Giusti dell'Ellenismo del Ponto
N. Lygeros
Traduzione: Lucia Santini
Sono molto contento che abbiamo iniziato con un Armene. Questa è la cosa giusta che si dovrebbe fare in tutte le manifestazioni simile a questa. Non solo perché siamo insieme da centinaia d’anni a questa parte ma perché ci danno l’esempio. Giustamente hai detto che per molti anni non avevate una patria, ma devi sapere che questo vi ha aiutato. Perché avete posto la grandezza dei valori a livello umano molto in alto mentre altri popoli che avevano una patria o che hanno trovato una patria hanno interrotto la battaglia, perché credevano di aver trovato una soluzione. Quindi credo che dobbiate capire tutti voi che se a farci onore dando inizio a tutto questo discorso sul genocidio dei Ponti, sia venuto un Armene, vuol dire che ci riconosce. Vuol dire che non si sofferma solo sul suo genocidio e vuol dirci che, quando abbiamo tre popoli che hanno subito il genocidio, come il popolo Armene, Greco e Assirio, quello che ha importanza è ricordare che si tratta dello stesso carnefice. Lo stesso carnefice è sempre la Turchia. L’impero ottomano, i neoturchi ed infine Mustafà Kemal sempre avevano lo stesso bersaglio sterminare questi popoli, perché questi popoli rappresentano una civiltà. Dovete capire che quando le nostre genti sono diventate vittime del genocidio, è perché erano persone dignitose. Perché avevano posto in alto il livello di civiltà, ovunque si fossero trovate, e per questo motivo divennero bersagli. Se non avessero tramandato opera alcuna, non si sarebbe consumato il genocidio contro di loro. Adesso voglio porre in evidenza una cosa che mi ha toccato particolarmente, spero che tu lo veda dopo, ho visto il monumento del genocidio qui nella vostra città. È veramente bellissimo, perché è sempre difficile fare un monumento dedicato al genocidio. Rivela molti sottointesi. Se lo guardate dall’alto assomiglia ad una croce. Se lo vedete di lato assomiglia ad una nave, se lo guardate da vicino, vedrete che il marmo è diventato memoria. E questo l’avete fatto voi. Ha quindi grande importanza quando vedo un’opera simile – l’ha creata Nikos, certo so che Zaira, e tutti i Greci del Ponto, hanno contribuito. Quello che ha importanza è che ora questo rimarrà. E ciò che vediamo è che costituirà un esempio. Quello che posso promettervi, è che lo renderò noto, quanto più non posso, ovunque. Perché quando sei capace di creare in una città un simile monumento dedicato al genocidio, vuol dire che ci sono valori che non si sono persi. Perché continuamente ci dicono che l’Ellenismo si è annientato e che non ci sono più valori. Generalmente coloro che dicono ciò sono coloro che vivono la quotidianità all’interno della società e non guardano l’elemento diacronico. Adesso vorrei mettere a fuoco un punto, che non lo analizziamo di frequente e credo che può aiutare. Questa è la parola. Questa parola genocidio molti di voi credono che sia greca. Non è greca è una parola composta da una radice latina ed una greca. Semplicemente quando la traduciamo in greco crediamo che sia greca. Il genocidio, per capire quanto sia importante questa parola – e credo che dopo di questa omelia adopererete più spesso questo vocabolo – non esisteva prima che la escogitasse Raphael Lemkin. Molti di noi ora considerano che sia una grande battaglia riconoscere i nostri genocidi ma dimenticano che prima non sapevamo neppure pronunciare tale parola. Non avevamo la parola. Ora abbiamo la parola. Però crediamo che questa parola sia semplicemente un’etichetta e che vogliamo dire – lo vedo anche adesso con i ragazzi che sono in fondo: Trantelleni, che hanno la parola genocidio – non so se si rendono conto di quanta enorme importanza abbia. Lo spiego. Molti di noi cercano di capire che ciò che ci accadde, è ciò che viene descritto con la parola genocidio. È errato. È l’esatto contrario. In realtà, quando Lemkin pensò per la prima volta alla parola genocidio, doveva dare un esempio agli altri che non capivano di cosa si trattasse. E quali esempi citò? Dei Greci e degli Armeni. È sbagliato l’approccio di tipo “ voglio assomigliare ad una definizione”, mentre se guardate i manoscritti di Lemkin, che sono consultabili nella biblioteca del Congresso, vedrete che c’è scritto, che ha scelto la parola genocidio, per caratterizzare eventi, come quelli che si sono svolti contro i Greci e gli Armeni. Cioè in realtà dovete comprendere la cosa seguente: ogni volta che diciamo la parola genocidio, a livello mondiale, in realtà riconosciamo i fatti che sono avvenuti contro gli Armeni e i Greci. Questo se lo mettete al contrario, capirete che ogni oratore che adopera la parola genocidio, in realtà da un contributo alla battaglia. Voglio darvi un esempio: quando la Turchia vieta l’uso della parola Pomaco dobbiamo pronunciare la parola Pomaco il più spesso possibile. Quando la Turchia vieta il Piccolo Principe, perché c’è un riferimento a Kemal, dobbiamo leggere il Piccolo Principe. Quando la Turchia vieta il quadro della Libertà che guida il popolo – il dipinto di Delacroix- dobbiamo vedere questo dipinto. Tutto ciò che vieta la barbarie sono le stigmate della civiltà. Qui dunque e l’hai detto giustamente, non ci fu nemmeno il riferimento alla parola genocidio degli Armeni ed è logico, perché la stessa parola in realtà è auto-riferenziale e la eludono. Sentiamo adesso ed anche dal mio amico, che presenta,di fare attenzione alle parole. Si tratta sempre della stessa parola: genocidio, genocidio, genocidio, vittime del genocidio”genocidiati”,sono stati uccisi dal genocidio “sono stati genocidiati” e carnefici del genocidio “genocida”. Tutto il resto non ha alcun valore legislativo per questo, se ce ne rendiamo conto e comprendiamo realmente che il quadro storico dell’invenzione della parola deriva da noi stessi, è come avere questi popoli Greci, Armeni e Assiri che hanno permesso all’Umanità di esprimersi. Esprimersi come? Sapete parliamo per i diritti umani. Ma quanti fra noi parlano per i Diritti dell’Umanità. Sempre li leggiamo al contrario. Adesso molti fra noi sanno quali sono i crimini contro l’Umanità. Ma non sanno quali sono i diritti. Mentre l’uso della parola genocidio per la condanna di un barbaro, è di fatto un diritto. E ciò che è ugualmente un diritto, è il divieto della barbarie. Non possiamo permettere più che ci insultino, che dicano che non esistiamo, che non avevamo vittime, che non si è mai consumato un genocidio e noi semplicemente dire “ è questione di libera espressione”. Non è espressione libera, è espressione barbarica, la quale non accetta la diversità. Non accetta il contributo di questi popoli verso l’Umanità e suppone che se esiste la pace in uno spazio, esiste la pace ovunque. Crede che se sei orgoglioso di appartenere ad un popolo, hai il diritto di annientere tutti gli altri. Non è così. Non siamo popoli che hanno compiuto genocidio contro altri popoli. Noi siamo popoli che costituiamo i regali per l’Umanità. Quando andate nel Ponto, quando andate in Armenia, quando andate nell’ Artsakh, quello che vedete sono segni di civiltà. Ed anche se ci sono rovine, anche se sono zone occupate, dobbiamo capire che i segni dell’Umanità di già ci sono. Quindi noi di fatto, l’hai detto chiaramente, non siamo solo i posteri siamo la continuità di queta memoria. E quando ogni anno diciamo che non abbiamo dimenticato, per far questo dobbiamo non dimenticarlo ogni giorno. In realtà siamo il risultato della strategia non risolutiva della Turchia. Di norma tutti noi qui avremmo dovuto essere morti. Avremmo dovuto essere inesistenti. Quindi, ogni volta che sento dire che, la Turchia ha una strategia risolutiva, siete la dimostrazione che è sbagliato. Non ci sono riusciti. E non ci rusciranno, perché quello che dimenticano ogni volta i barbari, è che la luce sempre vince il buio. Qualunque sia il tempo necessario per il tema del riconoscimento, per il tema dei risarcimenti, per il tema del recupero, in generale per la procedura della correzione, siamo dalla parte del giusto, è una questione di giustizia e siamo semplicemente, non i posteri ma i continuatori della stessa battaglia. Se i nostri antenati sono stati vittime del genocidio, è perché hanno lasciato qualcosa. Ciò che hanno lasciato non lo hanno lasciato solo per il nostro popolo. Non lo hanno lasciato solo per il tuo popolo. Lo hanno lasciato per tutti i popoli. Siamo dunque in realtà un esempio da imitare. Se sapeste quanti popoli vorrebbero avere la nostra storia, a costo di avere anche vittime del genocidio…Noi abbiamo questa storia, abbiamo queste vittime, però siamo nel contesto della giustiza. Non sottomettiamo. Non vogliamo espanderci. Rivendichiamo i diritti esistenti. In realtà rivendichiamo i diritti dell’Umanità. Nessuna società ha il diritto di compiere crimini contro l’Umanità, uccidere i morti, e “genocidiare” i popoli. L’esempio dei greci e degli armeni non è locale, non è campanilista, è paradigmatico. Cioè tutti i popoli che cercano di riconoscere i genocidi di cui sono stati vittime, adoperano sempre la stessa parola, che è stata inventata in seguito alle nostre sofferenze, ai nostri eventi, perché il Kemalismo ha cercato di annientarci. Ha cercato ma non ce l’ha fatta. Ed ora per tutti coloro che credono che non possiamo superarlo, non dimenticate che l’Ellenismo è quello che è in grado di porre una parentesi nei quattrocento anni di occupazione. È capace di superare questa barbarie e di essere ancora qui a dare il suo contributo. È capace di sollevare la memoria del futuro, per mostrare agli altri popoli che colui che offre all’Umanità, appartiene digià al futuro. Coloro che cercano di uccidere il futuro, di uccidere gli uomini – che avrebbero dovuto essere ora insieme a noi – appartengono al passato e cercano con il presente di porre un segno. Non riusciranno a lasciare nessun segno, perché non hanno le fondamenta. Le fondamente dell’Umanità si basano su uomini che si offrono. L’Ellenismo del Ponto, l’Armenicità sono segni di offerta. Non dovete sentirvi addolorati. Non dovete pensare che le cose non possono cambiare. Al contrario. Il fatto che siate qui dimostra che coloro che vollero cambiare radicalmente le cose e sterminarci, non ci riuscirono e non ci riusciranno mai. Perché ora pian piano anche le vittime, anche i sopravissuti imparano la strategia, imparano come resistere, come rivendicare ed essere ancora qui come protezione, come scudo. Voi che siete i sopravissuti, che siete i discendenti dei vostri antenati siete gli scudi dell’Umanità, siete i Giusti dell’Umanità, che proteggono gli altri perché hanno superato persino il genocidio. Sono rari i popoli che possono dire che sono arrivati a di là del “genocida” e sono ancora qui dopo la sua morte. Quindi poiché avete cominciato tutti con “ Cristo è risorto”, vorrei semplicemente finire con “In verità è risorto”.
Grazie tante.
