Ιστορικό ενός σκίτσου
Ν. Λυγερός
Όταν μία μαθήτρια κάνει μια παραγγελία στο δάσκαλό της, αυτός πρέπει να την εκτελέσει ειδικά αν το θέμα αφορά τις γενοκτονίες. Σε αυτήν την περίπτωση η Σβέτα μάς ζήτησε ένα έργο με θέμα την γενοκτονία των Ουκρανών με το ύφος της Guernica του Pablo Picasso. Βέβαια δεν είχε στο μυαλό της το μέγεθος αυτού του έργου (349x776 cm) αλλά η ιδέα υπήρχε. Έτσι αρχίσαμε να μελετάμε το ιστορικό αυτού του έργου για να αναδείξουμε μερικές διαχρονικές δομές. Γι’αυτό το λόγο εξετάσαμε το έργο Massacre des Innocents του Nicolas Poussin που επηρέασε με το θέμα του τον Picasso. Η μελέτη μέσω σκίτσου προσπάθησε να υποστηρίξει τη διαφοροποίηση μεταξύ θύματος και θύτη, με καμπύλες και γραμμές. Ύστερα η επιλογή του αλόγου στον πίνακα του Picasso εξηγείται λόγω του συμβολισμού του: η βιασμένη Ισπανία από την δικτατορία του Franco. Επιπλέον πιστεύουμε και στη φράση του Picasso « La peinture n’est pas faite pour décorer des appartements, c’est un instrument de guerre, offensif et défensif, contre l’ennemi ». Με αυτόν τον τρόπο επιλέξαμε να δείξουμε το θύμα ακόμα και μόνο του αφού η καταστροφή είναι αφαιρετική και δείχνει το έργο του Picasso το αποτέλεσμα παρά την πράξη. Στην συνέχεια αυτή η στάση του αλόγου με την μούρη του που μοιάζει με νεκροκεφαλή, μας έδειξε την γωνιά του λαιμού της γυναίκας που διαλέξαμε ως σύμβολο του Γολοντομόρ. Η γυναίκα ως μάνα, και πηγή τροφής είναι χαρακτηριστική, ως θέμα ενός τεχνητού λοιμού που προκάλεσε, το σύστημα του Stalin. Προσθέσαμε το στάχυ ως σύμβολο της Ουκρανίας που γέρνει πάνω στο στόμα του θύματος ως έσχατη απαγόρευση εναντίον του ουκρανικού λαού. Το σκίτσο μας χρησιμοποιεί μόνο σκούρα χρώματα λόγω της ημερομηνίας αυτής της γενοκτονίας 1932-1933 αλλά και για να συνεχίσουμε την αρχική ιδέα του Picasso που θέλησε να χρησιμοποιήσει την τεχνική του camaïeu για να δείξει την φρίκη αυτού του εγκλήματος. Με τη γενοκτονία των Ουκρανών η πρόσθεση χρώματος θα έδινε ένα άλλο ύφος στην μελέτη. Η κατάσταση της γυναίκας συμβολίζει τον τεχνητό λοιμό με δύο τρόπους. Είναι σε μια φυσική κατάσταση που δεν αφήνει αμφιβολίες όσο αφορά αφορά την πείνα της. Και είναι με δεμένα χέρια πίσω από την πλάτη της λόγω του τεχνητού χαρακτήρα του λοιμού. Οι καμπύλες έχουν χάσει την θηλυκότητά της λόγω της γενοκτονίας. Αυτό είναι το ιστορικό του σκίτσου, για να μην ερμηνευτεί διαφορετικά.
