O Raphaël Lemkin ως ο πρώτος δίκαιος του Holodomor
Ν. Λυγερός
Όταν ο Raphaël Lemkin κατηγορεί και καταδικάζει το σοβιετικό καθεστώς του Stalin για το Holodomor, δεν εκτιμά μόνο ότι πρόκειται για ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Γράφει ήδη για σοβιετική γενοκτονία κατά της Ουκρανίας. Δεν κρύβεται πίσω από τους κοινωνικούς συμβιβασμούς, αλλά ερευνά ανθρώπινες αξίες για να επινοήσει το ισχυρότερο όπλο της ανθρωπότητας κατά των βαρβάρων που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Raphaël Lemkin, Πολωνός νομικός, εβραϊκής καταγωγής, που γνωρίζει τα πογκρόμ της Ρωσίας, δεν προσπαθεί να δημιουργήσει ένα μονοπώλιο του ολοκαυτώματος. Αντιθέτως, δίνει το παράδειγμα στους δίκαιους και στους αθώους, κάνοντας χρήση της έννοιας που επινόησε σε ευρύτερο χώρο. Διότι προσπάθησε με κάθε τρόπο να δει αν η έννοια που επινόησε εφαρμόζεται σε όλο το χώρο της ανθρωπότητας. Κατά συνέπεια, όταν ο Raphaël Lemkin εξετάζει το θέμα του Holodomor, το βλέπει με την ανθρώπινη ματιά του. Έτσι, όταν καταγράφει ότι ήδη από το 1920, 1926 και αργότερα το 1930-1933, το σοβιετικό καθεστώς εξοντώνει την intelligentsia, τον εθνικό εγκέφαλο της Ουκρανίας όπως γράφει, που αποτελείται από δασκάλους, συγγραφείς, καλλιτέχνες, στοχαστές, πολιτικούς ηγέτες, δίνει σημασία στους ανθρώπους. Όταν σημειώνει ότι μόνο το 1931 εξορίστηκαν 51,713 διανοούμενοι στη Σιβηρία, μας εξηγεί τις πρώτες φάσεις μίας γενοκτονίας που θα φθάσει στο ακρότατό της την περίοδο 1932-1933. Βρίσκει στοιχεία όχι μόνο για να κατανοήσει την ύπαρξη μιας συστηματικής καταστροφής του ουκρανικού στοιχείου. Επιπλέον, δεν επαναπαύεται στην απλή καταγραφή του αριθμού των θυμάτων, διότι ξέρει ότι αυτό δεν αποδεικνύει από μόνο του την ύπαρξη μίας γενοκτονίας. Βρίσκει και αναφορές όπως το κείμενο του Stanislav Kossior, γενικού γραμματέα της κεντρικής επιτροπής του κομουνιστικού κόμματος της Ουκρανίας, με τίτλο: «Itogi i blizhaishie zadachi provedeniia natsional’noi politiki na Ukraine», όπου διαβάζει: «Τώρα, ο κύριος κίνδυνος στην Ουκρανία προέρχεται από τον τοπικό ουκρανικό εθνικισμό». Μελετά την όλη διαδικασία της γενοκτονίας των Ουκρανών και δείχνει ότι αποτελείται από τέσσερις κύριες φάσεις, οι οποίες βρίσκονται και στις φάσεις του Stanton περί γενοκτονιών. Αντιλαμβανόμαστε ότι η προσέγγιση του Raphaël Lemkin συμβαδίζει με τις πιο σύγχρονες προσεγγίσεις για την αναγνώριση μίας γενοκτονίας. Έτσι, το Holodomor δεν μπορεί να ερμηνευτεί ως μία πρόσφατη και τεχνητή προσπάθεια με πρωτοβουλία του Προέδρου της Ουκρανίας για πολιτικούς σκοπούς. Αντιθέτως, ο Raphaël Lemkin ως ο πρώτος δίκαιος του Holodomor έδειξε και δείχνει ακόμα και τώρα το δρόμο που άνοιξε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, διότι είναι ο μόνος που υπάρχει για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και για τη μνήμη των θυμάτων του Holodomor.
