Η συμβολή του Lemkin στην αναγνώριση του Holodomor
Ν. Λυγερός
Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου να αναγνωρίσει το Holodomor ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ανέδειξε το έργο και τον αγώνα των αθώων και των δικαίων. Εδώ και χρόνια ο ουκρανικός λαός παλεύει για να αναγνωριστεί το Holodomor ως γενοκτονία. Με την πρωτοβουλία του Προέδρου του που δεν παρέμεινε αδρανής διότι σεβάστηκε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη συλλογική μνήμη, άρχισε ένας πραγματικός πόλεμος της ειρήνης ενάντια στη γενοκτονία της μνήμης. Έτσι μετά από 17 εθνικές αναγνωρίσεις έφτασε και η ώρα της ευρωπαϊκής αναγνώρισης. Είναι ένα σημαντικό βήμα αν και δεν είναι βέβαια το τελευταίο αυτής της πορείας. Θα θέλαμε όμως να επισημάνουμε, για να μην ξεχαστεί και αυτή με την πάροδο του χρόνου, τη σημασία της δράσης και της επινόησης του Raphaël Lemkin. Όταν ένας ολόκληρος λαός δίνει αγώνα για να δικαιωθεί μέσα σ’ ένα πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει να ξέρει ποιος δημιούργησε αυτό το πλαίσιο. Όλος ο αγώνας για το Holodomor δεν θα είχε νόημα αν αυτός ο Πολωνός, εβραϊκής καταγωγής, νομικός δεν είχε επινοήσει την έννοια της γενοκτονίας κι αν αυτή η έννοια δεν είχε αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Λίγοι από εμάς γνωρίζουν το ονοματεπώνυμο του εφευρέτη του νοητικού σχήματος που μας επιτρέπει να κατηγορήσουμε και να καταδικάσουμε τους βαρβάρους που έπραξαν ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ακόμα λιγότεροι ξέρουν ότι ο Raphaël Lemkin ασχολήθηκε ο ίδιος με το Holodomor.
Τα αρχεία του Raphaël Lemkin που βρίσκονται στο τμήμα σπάνιων εγγράφων της βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης, αποδεικνύουν πρακτικά την ενασχόλησή του με το θέμα του Holodomor. Στα γραπτά του που αφορούν ειδικά το θέμα της γενοκτονίας, υπάρχει ο φάκελος 16 με τίτλο: Ουκρανία/Σοβιετική Γενοκτονία. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι αυτός ο άνθρωπος που μιλούσε 9 γλώσσες και που ήξερε τόσο ουσιαστικά τι σημαίνει ανθρωπότητα, εξέτασε ειδικά το Holodomor σε μία εποχή όπου ο ίδιος ο ουκρανικός λαός όχι μόνο δεν πίστευε τη μνήμη των προγόνων του αλλά την αμφισβητούσε διότι θεωρούσε ότι ήταν απλώς προπαγάνδα εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος.
Στην πραγματικότητα, η μελέτη του Raphaël Lemkin αναδεικνύει τις ομοιότητες και τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ ναζιστικής και σοβιετικής γενοκτονίας. Με άλλα λόγια, δεν προβληματίζεται για την ύπαρξή της, την οποία θεωρεί δεδομένη ήδη με τις πληροφορίες που είχε εκείνη την εποχή, αλλά για τη μορφή της. Τα στοιχεία που καταθέτει είναι πρακτικά και όχι μόνο θεωρητικά. Γι’ αυτόν το λόγο, οι ειδικοί για τις αναγνωρίσεις γενοκτονιών, θεωρούν ότι το έργο του είναι σημείο αναφοράς. Αν ο ουκρανικός λαός κατανοήσει ουσιαστικά την επινόηση του Raphaël Lemkin, θα καταλάβει ότι το πρέπον θα ήταν να τον αναγνωρίσει ως τον πρώτο δίκαιο του Holodomor.
Τα αρχεία του Raphaël Lemkin που βρίσκονται στο τμήμα σπάνιων εγγράφων της βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης, αποδεικνύουν πρακτικά την ενασχόλησή του με το θέμα του Holodomor. Στα γραπτά του που αφορούν ειδικά το θέμα της γενοκτονίας, υπάρχει ο φάκελος 16 με τίτλο: Ουκρανία/Σοβιετική Γενοκτονία. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι αυτός ο άνθρωπος που μιλούσε 9 γλώσσες και που ήξερε τόσο ουσιαστικά τι σημαίνει ανθρωπότητα, εξέτασε ειδικά το Holodomor σε μία εποχή όπου ο ίδιος ο ουκρανικός λαός όχι μόνο δεν πίστευε τη μνήμη των προγόνων του αλλά την αμφισβητούσε διότι θεωρούσε ότι ήταν απλώς προπαγάνδα εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος.
Στην πραγματικότητα, η μελέτη του Raphaël Lemkin αναδεικνύει τις ομοιότητες και τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ ναζιστικής και σοβιετικής γενοκτονίας. Με άλλα λόγια, δεν προβληματίζεται για την ύπαρξή της, την οποία θεωρεί δεδομένη ήδη με τις πληροφορίες που είχε εκείνη την εποχή, αλλά για τη μορφή της. Τα στοιχεία που καταθέτει είναι πρακτικά και όχι μόνο θεωρητικά. Γι’ αυτόν το λόγο, οι ειδικοί για τις αναγνωρίσεις γενοκτονιών, θεωρούν ότι το έργο του είναι σημείο αναφοράς. Αν ο ουκρανικός λαός κατανοήσει ουσιαστικά την επινόηση του Raphaël Lemkin, θα καταλάβει ότι το πρέπον θα ήταν να τον αναγνωρίσει ως τον πρώτο δίκαιο του Holodomor.
RAPHAEL LEMKIN. Papers.
