Les Toques Noires
Οι Μαυροσκούφηδες
N. Lygeros
ACTE II
Scène 2
Gorgopotamos, le soir du 25 novembre 1942. Aggélos et Michalis, deux des poseurs de bombes, se tiennent à l'écart des autres. Au fond de la scène, on aperçoit la silhouette du pont de Gorgopotamos. L'attaque est imminente. Mais eux doivent attendre que les sections nord et sud prennent d'assaut les postes de défense italiens. Michalis est littéralement transformé car il sait qu'il est le responsable des explosifs, il est tout entier à sa tâche. Alors qu'Aggélos est comme fasciné par la présence du Pont... Au même endroit, au même moment, deux hommes, deux visions !
Aggélos
C'est donc ce pont que nous allons détruire...
Michalis, absorbé.
Oui.
Aggélos
C'est la première fois que nous allons détruire ce que d'autres Grecs ont créé...
Michalis
Seulement ce sont des Italiens et les Allemands qui l'utilisent...
Aggélos
Il a été construit pour aider les hommes !
Michalis
Et c'est pour aider les hommes que nous allons le détruire !
Aggélos
Ainsi il ne représente rien pour toi ?
Michalis, surpris par cette question.
Pour moi ? Un temps. Ce pont est un collaborateur ! Un temps. Aussi il doit disparaître ! Puis en regardant Aggélos dans les yeux. Qu'as-tu Aggélé ,
Aggélos, sur un ton sec.
Rien !
Michalis
Pourtant je vois bien que ce pont te perturbe !
Aggélos
C'est vrai, tu as raison. Il me rappelle un autre pont...
Michalis
Quel pont ?
Aggélos
Un pont de pierre qui se trouve au bord de mon village.
Michalis
Je te trouve bien sentimental !
Aggélos
Tu ne peux pas comprendre... Ce pont est tout un symbole pour moi;
Michalis, en se rapprochant de lui.
Désolé, mon frère.
Aggélos
Tu ne pouvais pas savoir. Un temps. Ne te reproche rien.
Michalis
Je pensais à notre mission sans faire vraiment attention à ce que tu me disais. A présent je veux savoir ce qui s'est passé dans ton village... Silence.
Aggélos
Dans mon village, il y avait un vieil homme : c'était notre mémoire vivante.
Michalis
C'est-à-dire ?
Aggélos
Je veux dire que chez nous, dans le temps, il n'y avait pas d'écrits. Pas d'archives, pas de livres, rien ! Nous étions tellement isolés que même les Turcs ne nous avaient trouvés. Il n'y avait que le vieux Yannis pour se rappeler de l'histoire de notre village.
Michalis
Dans les petits villages ce sont les vieux qui se souviennent...
Aggélos, en le coupant sèchement.
Non, il était différent ! Il se rappelait de tout ! Rien n'échappait à sa mémoire ! Un temps. Il en avait toujours été ainsi. sa vie devenait de la mémoire !
Michalis
Sa mémoire devait être exceptionnelle...
Aggélos
C'était un véritable monde ! Notre monde ! Un temps. Un monde où tous les mouvements étaient devenus des images...
Michalis
Est-il mort ?
Aggélos
Non ! Il ne doit pas mourir !
Michalis
Alors pourquoi en parles-tu au passé ?
Aggélos
Car désormais c'est un homme du passé !
Michalis
Comment ?
Aggélos
Les images du passé sont emprisonnés dans sa mémoire.
Michalis
Je ne comprends plus rien ! Que s'est-il passé ?
Aggélos
Le vieux Yannis était maçon, le meilleur de tous, de toute la région. Aucun séisme n'avait réussi à abattre la moindre de ses constructions. Il faisait l'admiration de tous. Aussi quand le village décida d'avoir un pont pour éviter le périlleux chemin des gorges, on fit naturellement appel à lui...
Michalis
Le fameux pont...
Aggélos
Alors le vieux Yannis commença la construction du pont ; sans plans, sans documents. Il avait tout en tête. Il connaissait toutes les constructions des anciens car depuis son plus jeune âge, il allait sur tous les chantiers. Sa mémoire connaissait le moindre geste, le moindre détail nécessaire à la construction. Mais cette fois, il voulut construire son pont. Un pont entre le passé et le futur entièrement de ses mains. Chaque soir, il l'imaginait dans sa tête.
Michalis
Et toi, tu allais le voir...
Aggélos
Chaque matin, au café du village. Il me racontait ce qu'il imaginait... Mais un jour...
Michalis
Quoi donc ?
Aggélos
Le monde remplit sa mémoire. Un temps. Et il ne put plus rien se rappeler de nouveau. Le temps s'était arrêté dans sa tête. Le monde avait une fin dont il ne pouvait plus se défaire. Et chaque jour nouveau était le même pour lui. Sa mémoire était devenue un pont qui n'atteindrait jamais le rive du futur.
A ce moment on entend au loin les premiers coups de feu... C'est la bataille du pont de Gorgopotamos.
Obscurité.
Οι Μαυροσκούφηδες
Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά
ΠΡΑΞΗ II
Σκηνή 2
Γοργοπόταμος το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου 1942. Ο Άγγελος κι ο Μιχάλης και δύο από αυτούς που βάζουν τις βόμβες, στέκονται σ’ απόσταση από τους άλλους. Στο κάτω μέρος της σκηνής, βλέπουμε το περίγραμμα της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Η επίθεση επίκειται. Αλλά θα πρέπει να περιμένουν για τα βόρεια και νότια τμήματα να κάνουν έφοδο στις θέσεις της ιταλικής άμυνας. Ο Μιχάλης είναι κυριολεκτικά μεταμορφωμένος επειδή ξέρει ότι είναι υπεύθυνος για τα εκρηκτικά, είναι ολοκληρωτικά προσηλωμένος στο έργο του. Ενώ ο Άγγελος είναι τόσο καθηλωμένος από την παρουσία της γέφυρας ... Στο ίδιο μέρος, την ίδια στιγμή, δύο άνδρες, δύο οράματα!
Άγγελος
Αυτή είναι η γέφυρα που θα καταστρέψουμε ...
Μιχάλης, απορροφημένος.
Ναι.
Άγγελος
Αυτή είναι η πρώτη φορά που πρόκειται να καταστρέψουμε αυτό που οι άλλοι Έλληνες δημιούργησαν ...
Μιχάλης
Μόνο που είναι Ιταλοί και Γερμανοί που το χρησιμοποιούν ...
Άγγελος
Χτίστηκε για να βοηθήσει τους ανθρώπους!
Μιχάλης
Και για να βοηθήσει τους ανθρώπους είναι που θα την καταστρέψουμε!
Άγγελος
Έτσι, αυτό δεν σημαίνει τίποτα για σένα;
Μιχάλης, έκπληκτος από την ερώτηση.
Για μένα; Χρόνος. Αυτή η γέφυρα είναι ένας συνεργάτης! Χρόνος. Και γι’ αυτό θα πρέπει να εξαφανιστεί! Στη συνέχεια, κοιτάζοντας τον Άγγελο στα μάτια. Τι έχεις, Άγγελε;
Άγγελος, με στεγνό τόνο.
Τίποτα!
Μιχάλης
Ωστόσο, βλέπω ότι αυτή η γέφυρα σε αναστατώνει!
Άγγελος
Είναι αλήθεια, έχεις δίκιο. Μου θυμίζει μια άλλη γέφυρα ...
Μιχάλης
Ποια γέφυρα;
Άγγελος
Μια πέτρινη γέφυρα που βρίσκεται στην άκρη του χωριού μου.
Μιχάλης
Σε βρίσκω πολύ συναισθηματικό!
Άγγελος
Δεν μπορείς να καταλάβεις ... Αυτή η γέφυρα είναι ένα ολοκληρο σύμβολο για μένα.
Μιχάλης, τον πλησιάζει.
Λυπάμαι, αδελφέ μου.
Άγγελος
Δεν μπορούσα να ξέρω. Χρόνος. Δεν σε κατηγορώ.
Μιχάλης
Σκεφτόμουν την αποστολή μας χωρίς πραγματικά να δίνω προσοχή σε ό, τι μου έλεγες. Τώρα θέλω να μάθω τι συνέβη στο χωριό σου ... Σιωπή.
Άγγελος
Στο χωριό μου, υπήρχε ένας γέρος: ήταν η ζωντανή μνήμη μας.
Μιχάλης
Δηλαδή;
Άγγελος
Θέλω να πω ότι στα μέρη μας, παλιά, δεν υπήρχαν γραπτά. Δεν υπήρχαν αρχεία, ούτε βιβλία, τίποτα! Ήμασταν τελείως απομονωμένοι, ώστε ακόμη και οι Τούρκοι δεν μας είχαν βρει. Δεν υπήρχε παρά μόνο ο γερο – Γιάννης για να θυμάται την ιστορία του χωριού μας.
Μιχάλης
Στα μικρά χωριά, είναι οι γέροι που θυμούνται ...
Άγγελος, κόβοντας τον απότομα.
Όχι, ήταν διαφορετικά! Θυμόταν τα πάντα! Τίποτα δεν διέφευγε από τη μνήμη του! Χρόνος. Ήταν πάντα έτσι. Η ζωή του έγινε μνήμη!
Μιχάλης
Η μνήμη του θα πρέπει να ήταν εξαιρετική ...
Άγγελος
Ήταν ένας πραγματικός κόσμος! Ο κόσμος μας! Χρόνος. Ένας κόσμος όπου όλες οι κινήσεις είχαν γίνει εικόνες ...
Μιχάλης
Είναι νεκρός;
Άγγελος
Όχι! Δεν πρέπει να πεθάνει!
Μιχάλης
Γιατί λοιπόν μιλάς για το παρελθόν;
Άγγελος
Γιατί εφεξής είναι ένας άνθρωπος του παρελθόντος!
Γιατί εφεξής είναι ένας άνθρωπος του παρελθόντος!
Μιχάλης
Πώς;
Άγγελος
Οι εικόνες του παρελθόντος είχαν παγιδευτεί στη μνήμη του.
Οι εικόνες του παρελθόντος είχαν παγιδευτεί στη μνήμη του.
Μιχάλης
Δεν καταλαβαίνω τίποτα! Τι έχει συμβεί;
Άγγελος
Ο γερο Γιάννης ήταν κτίστης, ο καλύτερος από όλους, σε όλη την περιοχή. Κανένας σεισμός δεν είχε καταφέρει να καταστρέψει οποιαδήποτε από τις κατασκευές του. Είχε το θαυμασμό όλων. Έτσι, όταν η πόλη αποφάσισε να έχει μια γέφυρα για να αποφύγει μία επικίνδυνη πορεία στα φαράγγια, φυσικά απευθύνθηκε σε εκείνον ...
Μιχάλης
Η διάσημη γέφυρα ...
Άγγελος
Στη συνέχεια, ο γερο Γιάννης άρχισε την κατασκευή της γέφυρας, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς έγγραφα. Ήταν όλα στο κεφάλι του. Ήξερε όλες τις παλιές κατασκευές, επειδή από μικρή ηλικία, πήγαινε σε όλα τα εργοτάξια. Η μνήμη του γνώριζε την κάθε κίνηση, κάθε λεπτομέρεια που απαιτείται για την κατασκευή. Αλλά αυτή τη φορά ήθελε να χτίσει τη γέφυρα του. Μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον εξολοκήρου από τα χέρια του. Κάθε βράδυ, την φανταζόταν στο κεφάλι του.
Μιχάλης
Κι εσύ, πήγαινες να τον δεις ...
Άγγελος
Κάθε πρωί, στο καφενείο του χωριού. Μου διηγιόταν ό,τι είχε φανταστεί... Αλλά μια μέρα ...
Μιχάλης
Τι;
Άγγελος
Ο κόσμος γέμισε τη μνήμη του. Χρόνος. Και δεν μπορούσε να θυμηθεί τίποτα νέο. Ο χρόνος είχε σταματήσει στο κεφάλι του. Ο κόσμος έχει ένα τέλος που δεν μπορούσε να ξετυλίξει. Και κάθε νέα ημέρα ήταν η ίδια για αυτόν. Η μνήμη του είχε γίνει μια γέφυρα που δεν θα έφτανε ποτέ στην ακτή του μέλλοντος.
Ο κόσμος γέμισε τη μνήμη του. Χρόνος. Και δεν μπορούσε να θυμηθεί τίποτα νέο. Ο χρόνος είχε σταματήσει στο κεφάλι του. Ο κόσμος έχει ένα τέλος που δεν μπορούσε να ξετυλίξει. Και κάθε νέα ημέρα ήταν η ίδια για αυτόν. Η μνήμη του είχε γίνει μια γέφυρα που δεν θα έφτανε ποτέ στην ακτή του μέλλοντος.
Εκείνη τη στιγμή ακούγονται στο βάθος οι πρώτοι πυροβολισμοί ... Αυτή είναι η μάχη της γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Σκοτάδι.
