Les Chacals
Drame en trois actes
N. Lygeros
Acte I
Scène 3
Une lumière blafarde de la taverne éclaire Alékos prostré. Sur la table se trouve un baglama et une bouteille de retsina renversée .Roza entre à pas lents et s'approche de la table d'Alékos. La peine se lit sur son visage.
Roza, qui tient Alékos
Ne reste pas ainsi, mon amour. Un temps. Tu n'es pas seul. Silence. Tu n'es pas responsable de sa mort.
Alékos
S’il est mort, c'est parce que j'ai donné ma parole !
Roza
Mais tu as sauvé Thanassis !
Alékos
En condamnant de Markos !
Roza, en l'entourant
Tu ne pouvais pas savoir que c'était un piège.
Alékos
Il est mort, tu comprends il est mort. Tout le reste n'a plus aucune importance. Silence. Il était un morceau de ma vie et ces chiens l'ont lâchement assassiné. Silence. Markos était un hymne à la vie. Son rire effrayait même la mort. Mais ils l’ont eu, les traîtres, et elle en a profité, la faucheuse.
Roza
Ne parle pas ainsi, Alékos.
Alékos
Mais alors que faire ? Silence. Markos n'avait jamais rien fait de mal. Sa vie c'était le rébétiko, son âme le baglama. Il prend l'instrument dans sa main. C'est tout ce qu'il me reste de lui. Silence. Ils m'ont volé mon passé et condamné mon futur.
Tous les autres font irruption dans la taverne qui change alors de couleur…
Michalis, en s’adressant à Alékos
Que comptes-tu faire, Aléko ?
Alékos
Il n'y a rien à faire… Un temps. Markos est mort !
Aris
Mais ils l'ont abattu comme un animal…
Vassilis
Ils ne lui ont laissé aucune chance !
Michalis
Il a forcément été trahi : Nous ne savions même pas qu'ils allaient vous laisser sortir alors qu'ils avaient déjà préparé leur embuscade.
Alékos
C’est ma parole qui a causé sa mort !
Thanassis
C’est faux ! Ta parole a sauvé ma vie !
Aris
Thanassis a raison : tu n'es pas coupable.
Alékos
Je suis responsable de sa mort. Silence. Je ne le désirais que deux jours de vie mais si j'avais su que c'était pour voir la mort de mon frère, j'aurais préféré que l'on m’exécute sur-le-champ.
Michalis
Cela n'aurait rien changé. Le traître aurait tout de même parlé : Markos était condamné.
Vassilis
Je ne peux pas croire que l'un des nôtres ait pu le trahir.
Aris
C’est forcément un homme de son groupe !
Vassilis
C’est impossible…
Aris
C’est pourtant la seule explication !
Vassilis
Ce serait indigne de l'un d'entre nous.
Aris
Face à la torture, les hommes perdent facilement leur dignité.
Alékos
Les hommes, oui, mais pas un chacal !
Thanassis
Alékos a raison : nous sommes faits pour vivre sans obéir.
Michalis
C’est d'ailleurs possible que tout cela ne soit qu’un complot de plus de ces chiens pour nous inciter à nous entre-tuer.
Alékos
Que ce soit un complot ou pas, c'est sans importance ! Un temps. Avec la mort de Markos, l'aube sera noire ! En frappant du poing sur la table. Tout le monde aimait Markos. Ses chansons étaient une joie pour nos âmes.
Tous, en acquiesçant
C’est vrai !
Alékos
Et pourtant, c'est lui qu'ils ont abattu, ces chiens.
Vassilis
Comme s'ils voulaient plonger notre vie dans l'obscurité… Mais nous résisterons, Aléko !
Alékos, en lui tenant l’épaule
J’en suis sûr, Vassili, car toi aussi tu es un fils du rébétiko. Cependant pour moi…
Thanassis
Quoi donc, Aléko ?
Alékos
Cette douleur ne pourra jamais s'effacer et cette obscurité jamais ne s'éteindra.
Roza, en s'approchant de lui
Ne souffre pas ainsi, Aléko.
Alékos
Et comment faire autrement ? Tu le sais bien, je n'ai jamais eu peur de rien. Seulement, cette fois, c'est la mort d'un ami. Tu entends ? Markos, mon ami d'enfance ! À présent, il est seul, sans son baglama, abandonné de tous ! Et je ne le veux pas ! Je ne veux pas qu'il reste seul : je rejoindrai le plus tôt possible !
Roza, désemparée
Non, Aléko ! Tu n'as pas le droit ! Ne nous laisse pas…
Aléko est sur le point de les quitter mais au même instant on entend une voix de femme qui l’appelle de l'extérieur.
Voie de la mère de Markos
Aléko ! Un temps. Aléko, mon enfant !
Roza, qui ne reconnaît pas la voix
Qui est-ce ?
Alékos
C’est la mère de Marko… Un temps. Puis s’adressant à la voix. Je suis ici !
Une femme, tout de noir vêtue, entre dans la taverne. Elle détache son fichu noir et se précipite dans les bras d'Alékos.
Mère de Markos
Aléko, ils ont tué mon enfant ! Mon Marko !
Alékos, en l'entourant, tente de la consoler mais il est lui-même ému par cette perte et par cette mère en larmes.
Alékos
Sois courageuse, femme !
Mère de Markos
Pourquoi l'ont-ils tué ? Un temps. Pourquoi lui ?
Alékos
Sa joie de vivre était une insulte à la face de ces chiens.
Mère de Markos
Mais il n'était qu'un chanteur ! Un joueur de baglama ! Était-ce mal, Aléko ?
Alékos
Il chantait pour nous, il jouait pour le peuple. Son art était contestataire…
Mère de Markos
Comment les larmes de son baglama pouvaient-elles être contestataires ?
Alékos
Ses textes étaient interdits, sa musique censurée.
Mère de Markos
Je ne comprends rien, Aléko, était-il indigne pour cela ?
Alékos
S’il leur semblait nuisible, c'est que Markos, malgré l'occupation, malgré les arrestations, malgré les tortures, demeurait une lueur d'espoir pour nous autres. Un temps. Sa vie soutenait nos âmes !
Mère de Markos
C'est pour cela qu'ils l’ont tué, comme s'il était une malédiction ?
Alékos
L’espoir du peuple est une malédiction pour les oppresseurs. Un temps. Ils ne peuvent vivre que dans l'obscurité la plus complète. Rien ne doit éclairer leurs actes.
Mère de Markos
Mais c'est insupportable, Aléko, ils ont tué un innocent ! Ils ont tué mon Marko !
Alékos
Ne laisse pas le désespoir t'envahir !
Mère de Markos
Aléko, je veux mourir !
Alékos
Tais-toi !
Mère de Markos
C’est pour cette raison que je suis venue te voir. Un temps. Il n'y a que toi qui puisses m'aider !
Alékos
Que dis-tu, pauvre femme, tu as perdu la tête ? Tu veux que je te libère de la vie ?
Mère de Markos
Oui, Aléko, je ne veux plus vivre. Ce monde est devenu un désert pour moi. Et tu es la seule personne qui puisse me comprendre. Alors je t'en supplie, aide-moi à mourir !
Alékos, révolté
Jamais, tu entends, jamais ! Un temps. Ton fils est mort dans mes bras. En levant les bras. Ces bras ont tenu sa mort ! Et tu veux à présent qu'ils s'abattent sur toi pour te libérer ? Comment pourrais-je le faire ?
Mère de Markos
Par amour, Aléko, et par compassion ! Prends pitié d'une pauvre mère qui a perdu son fils unique. Un temps. Je t'en prie, Aléko !
Alékos, hors de lui
Tu n'as pas le droit de me demander cela ! Je suis l'ami de ton fils et la mort n’y changera rien : nous sommes des frères de sang. Jamais je ne pourrai tuer ma propre mère…
Mère de Markos, qui tombe dans ses bras
Pardon, Aléko ! Pardon, mon fils !
Alékos la serre dans ses bras comme pour la protéger de tous les malheurs du monde.
Alékos
Désormais, je serai le futur de Markos. Un temps. Sa mort ne sera pas vaine. Silence. Puis en la prenant par la main. Viens, nous rentrons à la maison.
Roza, en prenant l'autre main de la mère
Je vous accompagne.
Sous le regard silencieux des autres, ils sortent tous les trois ensemble.
Vassilis
Nous devons faire quelque chose !
Michalis
C’est certain, mais quoi ?
Thanassis
Pourquoi sommes-nous toujours seuls ? Pourquoi la société nous en veut-elle ?
Aris
Parce que nous existons et que cela lui est insupportable.
Vassilis
Ainsi nous sommes condamnés à notre naissance…
Aris
Nous sommes nés au crépuscule, entre chiens et loups.
Vassilis
À présent, nous ne pouvons plus nous contenter d’exister, nous devons agir pour exister.
Michalis
Alors entrons dans les mouvements de résistance…
Aris
C’est inutile, nous sommes déjà une résistance en soi. Un temps. Nous avons toujours résisté à tout et pas seulement au pouvoir : nos chansons, notre musique, notre vie et notre mort sont une résistance.
Michalis
Mais nous ne sommes pas une organisation…
Thanassis
Nul besoin d’organisation, nous serons notre action.
Aris
Oui, c’est une question d’honneur ! Markos était innocent !
Thanassis
Qu’importe la loi si elle s’autorise de tuer l’innocence.
Vassilis
Nous devons trouver celui qui a ordonné l’assassinat.
Michalis
Et ensuite ?
Aris
Le droit humain agira !
Obscurité.
Τα Τσακάλια
Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά
Δράμα σε τρεις πράξεις
Πράξη 1
Σκηνή 3
Ένα αμυδρό φως της ταβέρνας φωτίζει τον Αλέκο απαρηγόρητο. Στο τραπέζι βρίσκεται ένας μπαγλαμάς και ένα μπουκάλι ρετσίνα αναποδογυρισμένη. Η Ρόζα μπαίνει με αργά βήματα και πλησιάζει το τραπέζι του Αλέκου. Ο πόνος είναι διαγράφεται στο πρόσωπό του.
Ρόζα, που κρατάει τον Αλέκο
Μην μένεις έτσι, αγάπη μου. Χρόνος. Δεν είσαι μόνος. Σιωπή. Δεν είσαι υπεύθυνος για το θάνατό του.
Αλέκος
Αν είναι νεκρός, είναι επειδή έδωσα τον λόγο μου!
Ρόζα
Αλλά έσωσες τον Θανάση!
Αλέκος
Καταδικάζοντας τον Μάρκο!
Ρόζα, αγκαλιάζοντας τον
Δεν μπορούσες να ξέρεις ότι ήταν ενέδρα.
Αλέκος
Είναι νεκρός, καταλαβαίνεις, είναι νεκρός. Οτιδήποτε άλλο δεν έχει σημασία. Σιωπή. Ήταν ένα κομμάτι της ζωής μου και αυτά τα σκυλιά τον δολοφόνησαν άναδρα. Σιωπή. Ο Μάρκος ήταν ένας ύμνος στη ζωή. Το γέλιο του φόβιζε ακόμη και το θάνατο. Αλλά τον έφαγαν, οι προδότες, και το εκμεταλλεύτηκαν, ο θεριστής.
Ρόζα
Μη μιλάς έτσι, Αλέκο.
Μη μιλάς έτσι, Αλέκο.
Αλέκος
Μα τι να κάνω, λοιπόν; Σιωπή. Ο Μάρκος ποτέ δεν είχε κάνει τίποτα κακό. Η ζωή του ήταν το ρεμπέτικο, η ψυχή του ο μπαγλαμάς. Παίρνει το όργανο στα χέρια του. Αυτό είναι το μόνο που μου έχει μείνει από αυτόν. Σιωπή. Έκλεψαν το παρελθόν μου και καταδίκασαν το μέλλον μου.
Όλοι οι άλλοι μπαίνουν στην ταβέρνα που αλλάζει έτσι χρώμα ...
Μιχάλης, απευθυνόμενος προς τον Αλέκο
Τι σκοπεύεις να κάνεις, Αλέκο;
Αλέκος
Δεν υπάρχει τίποτα να κάνω ... Χρόνος. Ο Μάρκος είναι νεκρός!
Άρης
Αλλά τον σκότωσαν, όπως ένα ζώο ...
Βασίλης
Δεν του άφησαν καμία πιθανότητα!
Μιχάλης
Έχει μοιραία προδοθεί: Δεν γνωρίζαμε καν ότι επρόκειτο να σας αφήσουν έξω και είχαν ήδη ετοιμάσει την ενέδρα τους.
Αλέκος
Είναι ο λόγος μου που προκάλεσε το θάνατό του!
Θανάσης
Αυτό είναι λάθος! Ο λόγος σου έσωσε τη ζωή μου!
Άρης
Ο Θανάσης έχει δίκιο, δεν είσαι ένοχος γι’ αυτό.
Αλέκος
Είμαι υπεύθυνος για το θάνατό του. Σιωπή. Δεν ήθελα παρά μόνο δύο ημέρες ζωής, αλλά αν ήξερα ότι ήταν για να δω το θάνατο του αδελφού μου, θα προτιμούσα να με εκτελούσαν επί τόπου.
Μιχάλης
Δεν θα άλλαζε σε τίποτα. Ο προδότης θα είχε μιλήσει με τον ίδιο τρόπο: ο Μάρκος ήταν καταδικασμένος.
Βασίλης
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ένας από τους δικούς μας μπόρεσε να τον προδώσει.
Άρης
Αυτός είναι αναπόφευκτα ένας άνδρας της ομάδας του!
Βασίλης
Είναι αδύνατον ...
Άρης
Όμως είναι η μόνη εξήγηση!
Βασίλης
Θα ήταν ανάξιο για έναν από εμάς.
Άρης
Μπροστά στα βασανιστήρια, οι άνδρες χάνουν εύκολα την αξιοπρέπειά τους.
Αλέκος
Οι άνδρες, ναι, αλλά όχι ένα τσακάλι!
Θανάσης
Ο Αλέκος έχει δίκιο: είμαστε φτιαγμένοι για να ζούμε χωρίς να υπακούμε.
Μιχάλης
Είναι ωστόσο δυνατόν όλο αυτό να είναι μια συνωμοσία περισσότερο αυτών των σκυλιών για να μας εξωθήσουν στο να αλληλοσκοτωθούμε.
Αλέκος
Είτε πρόκειται για μια συνωμοσία είτε όχι, δεν έχει σημασία! Χρόνος. Με το θάνατο του Μάρκου, η αυγή θα είναι μαύρη! Χτυπώντας τη γροθιά του στο τραπέζι. Ολος ο κόσμος αγαπούσε τον Μάρκο. Τα τραγούδια του ήταν χαρά στην ψυχή μας.
Όλοι, συμφωνώντας
Είναι αλήθεια!
Αλέκος
Ωστόσο είναι αυτοί που τον σκότωσαν, αυτά τα σκυλιά.
Βασίλης
Σαν να ήθελαν να βυθίσουν τη ζωή μας στο σκοτάδι ... Αλλά εμείς θα αντισταθούμε, Αλέκο!
Αλέκος, κρατώντας τον από τον ώμο
Είμαι βέβαιος, Βασίλη, επειδή και εσύ είσαι ένας γιος του ρεμπέτικου. Ωστόσο, για μένα ...
Είμαι βέβαιος, Βασίλη, επειδή και εσύ είσαι ένας γιος του ρεμπέτικου. Ωστόσο, για μένα ...
Θανάσης
Τι, Αλέκο;
Αλέκος
Αυτός ο πόνος ποτέ δεν θα μπορέσει να σβήσει και αυτό το σκοτάδι ποτέ δεν θα εξαφανιστεί.
Ρόζα, καθώς τον πλησιάζει
Μην υποφέρεις έτσι, Αλέκο.
Αλέκος
Και τι άλλο να κάνω; Το ξέρεις καλά, ποτέ δεν έχω φοβηθεί τίποτα. Μόνο που αυτή τη φορά, είναι ο θάνατος ενός φίλου. Ακούς; Ο Μάρκος, ο παιδικός φίλος μου! Τώρα είναι μόνος, χωρίς τον μπαγλαμά του, εγκαταλελειμένος από όλους! Και εγώ δεν το θέλω! Δεν θέλω να τον αφήσω μόνο του: θα τον ανταμώσω το συντομότερο δυνατό!
Ρόζα, ανήμπορη
Όχι, Αλέκο! Δεν έχεις το δικαίωμα! Μην μας αφήνεις ...
Ο Αλέκος είναι έτοιμος να φύγει, αλλά την ίδια στιγμή ακούμε τη φωνή μιας γυναίκας που τον φωνάζει από έξω.
Φωνή της μητέρας του Μάρκου
Αλέκο! Χρόνος. Αλέκο, παιδί μου!
Ρόζα, η οποία δεν αναγνωρίζει τη φωνή
Ποιος είναι;
Αλέκος
Είναι η μητέρα του Μάρκου ... Χρόνος. Στη συνέχεια, απευθυνόμενος προς τη φωνή. Είμαι εδώ!
Μια γυναίκα, ντυμένη στα μαύρα, μπαίνει στην ταβέρνα. Βγάζει το μαύρο σάλι της και τρέχει στην αγκαλιά του Αλέκου.
Μητέρα του Μάρκου
Αλέκο, σκότωσαν το παιδί μου! Τον Μάρκο μου!
Αλέκος καθώς την αγκαλιάζει, προσπαθώντας να την παρηγορήσει, αλλά είναι και ο ίδιος συγκινημένος από αυτή την απώλεια και από αυτή τη μητέρα που κλαίει.
Αλέκος
Κουράγιο, γυναίκα!
Μητέρα του Μάρκου
Γιατί τον σκότωσαν; Χρόνος. Γιατί αυτόν;
Αλέκος
Η χαρά του για τη ζωή του ήταν προσβολή στη μούρη αυτών των σκυλιών.
Μητέρα του Μάρκου
Μα δεν ήταν παρά μόνο ένας τραγουδιστής! Ένας παίκτης του μπαγλαμά! Ήταν λάθος, Αλέκο;
Αλέκος
Τραγουδούσε για μας, έπαιζε για το λαό. Η τέχνη του ήταν αντιστασιακή ...
Μητέρα του Μάρκου
Πώς τα δάκρυα του μπαγλαμά του, θα μπορούσαν να είναι αντιστασιακά;
Αλέκος
Τα κείμενά του ήταν απαγορευμένα, η μουσική του λογοκριμένη.
Τα κείμενά του ήταν απαγορευμένα, η μουσική του λογοκριμένη.
Μητέρα του Μάρκου
Δεν καταλαβαίνω, Αλέκο, ήταν ανάξιος γι 'αυτό;
Αλέκος
Αν κάτι φαινόταν ενοχλητικός, ήταν ότι ο Μάρκος παρά την κατοχή, παρά τις συλλήψεις, παρά τα βασανιστήρια, παρέμενε ένας φάρος ελπίδας για μας. Χρόνος. Η ζωή που στήριζε τις ψυχές μας!
Μητέρα του Μάρκου
Αυτός είναι ο λόγος που τον σκότωσαν, σαν να ήταν μια κατάρα;
Αλέκος
Η ελπίδα του λαού είναι μια κατάρα για τους καταπιεστές. Χρόνος. Δεν μπορούν παρά μόνο να ζουν στο απόλυτο σκοτάδι. Τίποτα δεν θα πρέπει να φωτίζει τις ενέργειές τους.
Μητέρα του Μάρκου
Μα είναι ανυπόφορο, Αλέκο, σκότωσαν έναν αθώο άνθρωπο! Σκότωσαν τον Μάρκο μου!
Αλέκος
Μην αφήνεις την απόγνωση να σε καταβάλει!
Μητέρα του Μάρκου
Αλέκο, θέλω να πεθάνω!
Αλέκος
Σώπασε!
Μητέρα του Μάρκου
Είναι για αυτόν τον λόγο που ήρθα να σε δω. Χρόνος. Δεν υπάρχει κανένας άλλος παρά μόνο εσύ μπορείς να με βοηθήσεις!
Αλέκος
Αλέκος
Τι λές, καημένη γυναίκα, έχασες το μυαλό σου; Θέλεις εγώ να σε απαλλάξω από τη ζωή σου;
Μητέρα του Μάρκου
Ναι, Αλέκο, δεν θέλω να ζω πια. Αυτός ο κόσμος έχει γίνει μία έρημος για μένα. Και είσαι ο μόνος που μπορεί να με καταλάβει. Γι 'αυτό σε παρακαλώ, βοήθησέ με να πεθάνω!
Αλέκος, που επαναστατεί
Ποτέ, ακούς, ποτέ! Χρόνος. Ο γιος σου πέθανε στα χέρια μου. Σηκώνοντας τα χέρια του. Αυτά τα χέρια έχουν κρατήσει το θάνατό του! Και τώρα θέλεις να πέσουν επάνω σου για να σε απελευθερώσουν; Πώς θα μπορούσα να το κάνω αυτό;
Μητέρα του Μάρκου
Από αγάπη, Αλέκο, και συμπόνια! Λυπήσου μια φτωχή μάνα που έχασε μόνο ο γιος της. Χρόνος. Σε ικετεύω, Αλέκο!
Αλέκος, εκτός εαυτού
Δεν έχεις το δικαίωμα να ζητάς αυτό από μένα! Είμαι φίλος του γιου σου και ο θάνατος δεν θα αλλάξει τίποτα: είμαστε σταυραδέρφια. Ποτέ δεν θα μπορούσα να σκοτώσω την ίδια την μάνα μου ...
Μητέρα του Μάρκου, που πέφτει στην αγκαλιά του
Συγνώμη, Αλέκο! Συγνώμη, γιε μου!
Ο Αλέκος την κρατάει στα χέρια του σαν να την προστατεύει από όλα του κόσμου τα δεινά.
Αλέκος
Από εδώ και στο εξής θα είμαι το μέλλον του Μάρκου. Χρόνος. Ο θάνατός του δεν θα είναι μάταιος. Σιωπή. Έπειτα πιάνοντάς την από το χέρι. Έλα, πάμε στο σπίτι.
Ρόζα, πιάνοντας το άλλο χέρι της μητέρας
Θα σας συνοδεύσω.
Κάτω από το σιωπηλό βλέμμα των άλλων, βγαίνουν και οι τρεις μαζί.
Βασίλης
Πρέπει να κάνουμε κάτι!
Μιχάλης
Σίγουρα, αλλά τι;
Θανάσης
Γιατί είμαστε πάντα μόνοι; Γιατί κοινωνία δεν μας θέλει;
Άρης
Επειδή υπάρχουμε και αυτό είναι αφόρητο για αυτή.
Βασίλης
Έτσι, είμαστε καταδικασμένοι από τη γέννηση μας...
Άρης
Γεννηθήκαμε στο λυκόφως, μεταξύ των σκύλων και των λύκων.
Βασίλης
Αυτή τη στιγμή, δεν μπορούμε πια να αρκούμαστε να υπάρξουμε, πρέπει να ενεργήσουμε για να υπάρξουμε.
Μιχάλης
Τότε ας μπούμε στα κινήματα αντίστασης ...
Άρης
Είναι άχρηστο, είμαστε ήδη αντίσταση. Χρόνος. Πάντα αντιστεκόμασταν σε όλους και όχι μόνο στην εξουσία: τα τραγούδια μας, η μουσική μας, η ζωή μας και ο θάνατος μας είναι αντίσταση.
Μιχάλης
Αλλά δεν είμαστε μια οργάνωση ...
Θανάσης
Δεν υπάρχει καμία ανάγκη για οργάνωση, θα είμαστε οι πράξεις μας.
Άρης
Ναι, αυτό είναι ζήτημα τιμής! Ο Μάρκος ήταν αθώος!
Θανάσης
Όποιος και αν είναι ο νόμος, εάν επιτρέπεται να σκοτώσει την αθωότητα.
Βασίλης
Πρέπει να βρούμε αυτόν που διέταξε τη δολοφονία.
Μιχάλης
Και μετά;
Άρης
Το ανθρώπινο δικαίωμα θα ενεργήσει!
Σκοτάδι.
Σκοτάδι.
