Λεωφορείο ο πόνος
Ν. Λυγερός
Κάποτε στις κρίσιμες στιγμές, ο άνθρωπος νιώθει την ανάγκη της συμπόνιας προς τον συνάνθρωπο. Αυτό το αίσθημα δεν είναι πια κοινωνικό όπως οι περισσότερες από τις κινήσεις μας. Αντικρίζουμε τον πόνο στο βλέμμα του άλλου και η ανθρωπιά μας εκδηλώνεται ελεύθερα με όλη της τη δύναμη. Εκείνες τις στιγμές ο άνθρωπος είναι ένα δέντρο. Ένα δέντρο που προσφέρει τη σκιά του σε όλους τους ανθρώπους, ακόμα και σ' αυτούς που θέλουν να το κόψουν. Τότε μόνο, ο άνθρωπος είναι άνθρωπος διότι φαίνεται μέσα του η ανθρωπιά της ανθρωπότητας. Όλοι μας έχουμε νιώσει κάποια στιγμή της ζωής μας αυτό το επικίνδυνο αίσθημα. Σπάνιοι όμως είναι εκείνοι που ξέρουν ότι κάποιοι ζουν μ' αυτόν τον τρόπο κάθε στιγμή της ζωής τους. Το να υποφέρεις για τους άλλους δεν είναι μόνο φυσιολογικό, είναι ανθρώπινο και η ανθρωπότητα το έχει ανάγκη. Διότι αυτή η συμπόνια, η εμπάθεια με την αρχαία της έννοια, είναι το στίγμα του αλτρουισμού.
Ο αλτρουισμός υπάρχει μόνο σποραδικά μέσα στην κοινωνία και δεν αποτελεί τη βάση της. Ανήκει στο νοητικό επίπεδο του ανθρώπου και δεν γνωρίζει τους συμβιβασμούς της κοινωνίας. Ζει μόνο στο πλαίσιο της ανθρωπότητας. Η υλοποίησή του όμως δεν είναι, όπως νομίζουν πολλοί, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις οι οποίες κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν έναν κόσμο που δεν τις ακούει. Διότι πολλές από αυτές τις οργανώσεις είναι απλώς μια απόδειξη της αποτυχίας ενός συστήματος που δεν έχει ανθρώπινες αξίες και που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητές της για να μην φανούν οι ουσιαστικές της ανάγκες. Άρα δεν πρέπει να περιμένουμε τίποτα από αυτές. Εκτός αν η ίδιά τους η ύπαρξη επιτρέπει τη χρήση τους.
Σ' αυτό το σύστημα ανήκουν και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το πρόβλημα δεν προέρχεται ειδικά από αυτόν τον τομέα, απλώς αυτός λειτουργεί με την πληροφορία και συνεπώς είναι πιο γνωστός. Για τον άνθρωπο, όμως, αυτό δεν έχει σημασία εφόσον το ξέρει. Άσχετα αν η κοινωνία μας δεν ζει ακόμα με τη γνώση, αυτή υπάρχει ήδη μέσα στην πληροφορία. Και αυτή η γνώση επιτρέπει την ύπαρξη του αλτρουισμού.
Όταν βλέπουμε εντατικά μαζικές πληροφορίες, έχουμε στο τέλος ένα πρόβλημα κρίσης. Δεν μπορούμε πια να κρίνουμε την ουσία της πληροφορίας. Όλα είναι στο ίδιο επίπεδο. Έχουν γίνει απλώς θέματα. Ενώ η πληροφορία που είναι απομονωμένη από τις άλλες ακόμα και για λόγους ακροαματικότητας αποκτά μια εσωτερική δύναμη διότι φαίνεται άμεσα η ουσία της. Ένα μόνο λεωφορείο φθάνει για να μας φέρει στα μέρη του πόνου και της συμπόνιας. Το μεταφορικό μέσον της πραγματικότητας γίνεται μέσον μεταφορικό της ουσίας.
Καθημερινά βλέπουμε σκηνές πολέμου και δεν τρομάζουμε πια μπροστά στη φρίκη του. Η πληροφορία για την πληροφορία τον τροποποιεί και ο πόλεμος είναι πια ένα θέαμα, ένα θέατρο ακόμα κι αν είναι το θέατρο του θανάτου. Ενώ το λεωφορείο της ζωής που έχασε τη στάση του, μας εξηγεί ότι δεν υπάρχει θέαμα και το θέατρο είναι η ζωή που πεθαίνει. Τα παιδιά μας που έχασαν τη ζωή τους, με τη θυσία τους μας θυμίζουν κι άλλα παιδιά που δεν γνώρισαν ποτέ τα μέρη μας, που δεν έχουν την ίδια θρησκεία, μα που ξέρουν να υποφέρουν και να πεθαίνουν σαν τα δικά μας. Μπορεί να είναι ξένα όπως λένε μερικοί, είναι όμως παιδιά και αυτό είναι το μόνο που είναι σημαντικό. Πόσο άδικο μάς φαίνεται το αίμα που χύθηκε τυχαία. Μα πόσο πιο άδικο είναι το αίμα που χύθηκε σκόπιμα και για λόγους που δεν έχουν σχέση με την ανθρωπιά.
Κάθε φορά που βλέπουμε ένα παιδί να υποφέρει σε μια στάση της ζωής πρέπει να το νιώθουμε δικό μας και να παίρνουμε το λεωφορείο του πόνου για να μείνουμε κοντά του. Κάθε χέρι που βαστά μια χούφτα ζωής πρέπει να το σφίξουμε στην αγκαλιά μας πριν χάσει τη δύναμή του κι ανοίξει την παλάμη του για να χυθεί και πάλι η ζωή. Στις στάσεις της ζωής σπάνια τα παιδιά ξέρουν τον προορισμό τους. Σημασία έχει να τα προστατεύσουμε από τον πόνο της ζωής με κάθε τρόπο διότι η ζωή δεν είναι μόνο ένα δικαίωμα, είναι μια ανάγκη, ένα δώρο.
Ο αλτρουισμός υπάρχει μόνο σποραδικά μέσα στην κοινωνία και δεν αποτελεί τη βάση της. Ανήκει στο νοητικό επίπεδο του ανθρώπου και δεν γνωρίζει τους συμβιβασμούς της κοινωνίας. Ζει μόνο στο πλαίσιο της ανθρωπότητας. Η υλοποίησή του όμως δεν είναι, όπως νομίζουν πολλοί, οι ανθρωπιστικές οργανώσεις οι οποίες κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν έναν κόσμο που δεν τις ακούει. Διότι πολλές από αυτές τις οργανώσεις είναι απλώς μια απόδειξη της αποτυχίας ενός συστήματος που δεν έχει ανθρώπινες αξίες και που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητές της για να μην φανούν οι ουσιαστικές της ανάγκες. Άρα δεν πρέπει να περιμένουμε τίποτα από αυτές. Εκτός αν η ίδιά τους η ύπαρξη επιτρέπει τη χρήση τους.
Σ' αυτό το σύστημα ανήκουν και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το πρόβλημα δεν προέρχεται ειδικά από αυτόν τον τομέα, απλώς αυτός λειτουργεί με την πληροφορία και συνεπώς είναι πιο γνωστός. Για τον άνθρωπο, όμως, αυτό δεν έχει σημασία εφόσον το ξέρει. Άσχετα αν η κοινωνία μας δεν ζει ακόμα με τη γνώση, αυτή υπάρχει ήδη μέσα στην πληροφορία. Και αυτή η γνώση επιτρέπει την ύπαρξη του αλτρουισμού.
Όταν βλέπουμε εντατικά μαζικές πληροφορίες, έχουμε στο τέλος ένα πρόβλημα κρίσης. Δεν μπορούμε πια να κρίνουμε την ουσία της πληροφορίας. Όλα είναι στο ίδιο επίπεδο. Έχουν γίνει απλώς θέματα. Ενώ η πληροφορία που είναι απομονωμένη από τις άλλες ακόμα και για λόγους ακροαματικότητας αποκτά μια εσωτερική δύναμη διότι φαίνεται άμεσα η ουσία της. Ένα μόνο λεωφορείο φθάνει για να μας φέρει στα μέρη του πόνου και της συμπόνιας. Το μεταφορικό μέσον της πραγματικότητας γίνεται μέσον μεταφορικό της ουσίας.
Καθημερινά βλέπουμε σκηνές πολέμου και δεν τρομάζουμε πια μπροστά στη φρίκη του. Η πληροφορία για την πληροφορία τον τροποποιεί και ο πόλεμος είναι πια ένα θέαμα, ένα θέατρο ακόμα κι αν είναι το θέατρο του θανάτου. Ενώ το λεωφορείο της ζωής που έχασε τη στάση του, μας εξηγεί ότι δεν υπάρχει θέαμα και το θέατρο είναι η ζωή που πεθαίνει. Τα παιδιά μας που έχασαν τη ζωή τους, με τη θυσία τους μας θυμίζουν κι άλλα παιδιά που δεν γνώρισαν ποτέ τα μέρη μας, που δεν έχουν την ίδια θρησκεία, μα που ξέρουν να υποφέρουν και να πεθαίνουν σαν τα δικά μας. Μπορεί να είναι ξένα όπως λένε μερικοί, είναι όμως παιδιά και αυτό είναι το μόνο που είναι σημαντικό. Πόσο άδικο μάς φαίνεται το αίμα που χύθηκε τυχαία. Μα πόσο πιο άδικο είναι το αίμα που χύθηκε σκόπιμα και για λόγους που δεν έχουν σχέση με την ανθρωπιά.
Κάθε φορά που βλέπουμε ένα παιδί να υποφέρει σε μια στάση της ζωής πρέπει να το νιώθουμε δικό μας και να παίρνουμε το λεωφορείο του πόνου για να μείνουμε κοντά του. Κάθε χέρι που βαστά μια χούφτα ζωής πρέπει να το σφίξουμε στην αγκαλιά μας πριν χάσει τη δύναμή του κι ανοίξει την παλάμη του για να χυθεί και πάλι η ζωή. Στις στάσεις της ζωής σπάνια τα παιδιά ξέρουν τον προορισμό τους. Σημασία έχει να τα προστατεύσουμε από τον πόνο της ζωής με κάθε τρόπο διότι η ζωή δεν είναι μόνο ένα δικαίωμα, είναι μια ανάγκη, ένα δώρο.
