Note sur l’histoire des massacres pour le correspondant
spécial du Morning Post (Constantinople, le 5 décembre 1918)
spécial du Morning Post (Constantinople, le 5 décembre 1918)
N. Lygeros
Les massacres des Grecs organisés par les Turcs et les Allemands comme ceux des Arméniens, avaient pour but l’extermination d’une race.
.Sous prétexte de trouver refuge pour les Turcs chassés d’Europe par les guerres balkaniques, 250 000 Grecs furent expulsés.
.Alors que les persécutions d’avant la guerre avaient pour but l’expulsion des Grecs de Thrace et d’Asie Mineure, celles de la seconde période étaient entreprises pour réduire à néant la race hellénique de Turquie.
.En avril 1914, von Jagow excusait ces persécutions en déclarant que chaque Grec en Turquie était un agent du panhellénisme et, par conséquent, un danger pour le pays.
.Des agences allemandes, comme la banque allemande de Palestine se livraient à une propagande violente, poussant les musulmans à la haine des chrétiens.
.Accords d’Andrinople en juin 1915 entre les Turcs et les Bulgares
1) Union commerciale turco-bulgare comme corollaire de l’union politique.
2) Enlever le commerce de l’orient des mains des Grecs.
3) Etablissement des agences musulmanes destinées uniquement aux musulmans pour rompre les relations commerciales avec les Grecs.
4) Réduire les privilèges du Patriarche.
5) Défendre l’enseignement du grec à l’avenir.
6) Convertir de force à l’Islam la population des groupements chrétiens, imposer les mariages mixtes.
.Méthode des persécutions
1) Abolition des privilèges
2) Enrôlement des Grecs
3) Contributions et réquisitions
4) Conversions forcées à l’Islam
5) Déportations
6) Assassinats
.Les chrétiens furent incorporés dans des bataillons de travailleurs et envoyés à l’intérieur. Ceux qui en faisaient partie furent réduits à l’état de squelette, tant par les plaines brûlantes de la Mésopotamie que par les montagnes glaciales du Caucase. Ils mourraient par milliers. Des bataillons entiers succombèrent au typhus, au choléra. Nombreux furent ceux qui furent massacrés par les gardes turcs, fatigués d’avoir à les surveiller. Un informateur de toute confiance me dit que 150 000 Grecs enrôlés dans ces bataillons périrent.
.Environ 250 000 Grecs de Thrace et des côtes d’Asie Mineure réussirent à s’échapper en Grèce et parmi ceux-ci, 40 000 servent dans l’armée grecque en Macédoine.
.A cause de 300 désertions dans le district de Kerassonde, 88 villages furent rasés dans le courant de trois mois. Environ 30.000 habitants, surtout des femmes et des enfants, furent obligés de marcher en plein hiver jusqu’à Angora, sans avoir le droit d’emporter un seul objet avec eux. Un quart mourait en route.
.En décembre 1914, la ville d’Aïvali fut cernée par les Turcs. Tous les hommes furent arrêtés, leurs femmes et leurs filles furent violées.
.Ces déportations en masse furent décidées par le Comité vers le commencement de 1915. Une estimation très modérée établit à 450 000 le nombre de ces déportations.
.Rafet Pacha, ex-gouverneur de Bitlis fut envoyé à Samsoun avec l’ordre formel de devenir le fléau des Grecs. Il remplit sa mission intégralement.
.Plus de 150 000 furent déportés de ce district et de celui de Trébizonde. Craignant le sort des Arméniens, des centaines de jeunes filles se suicidèrent en se jetant dans les rivières. Dans la province de Samsoun, 108 villages furent entièrement évacués et brûlés.
.En résumé, on a la certitude que 450 000 Grecs ont été déportés et sont morts, que 150 000 furent enrôlés dans les bataillons de travailleurs et sont morts, que 250 000 se sont enfuis d’Asie Mineure et de Thrace en Grèce et que 350 000 furent déportés après les guerres balkaniques avant la grande guerre.
.Sous prétexte de trouver refuge pour les Turcs chassés d’Europe par les guerres balkaniques, 250 000 Grecs furent expulsés.
.Alors que les persécutions d’avant la guerre avaient pour but l’expulsion des Grecs de Thrace et d’Asie Mineure, celles de la seconde période étaient entreprises pour réduire à néant la race hellénique de Turquie.
.En avril 1914, von Jagow excusait ces persécutions en déclarant que chaque Grec en Turquie était un agent du panhellénisme et, par conséquent, un danger pour le pays.
.Des agences allemandes, comme la banque allemande de Palestine se livraient à une propagande violente, poussant les musulmans à la haine des chrétiens.
.Accords d’Andrinople en juin 1915 entre les Turcs et les Bulgares
1) Union commerciale turco-bulgare comme corollaire de l’union politique.
2) Enlever le commerce de l’orient des mains des Grecs.
3) Etablissement des agences musulmanes destinées uniquement aux musulmans pour rompre les relations commerciales avec les Grecs.
4) Réduire les privilèges du Patriarche.
5) Défendre l’enseignement du grec à l’avenir.
6) Convertir de force à l’Islam la population des groupements chrétiens, imposer les mariages mixtes.
.Méthode des persécutions
1) Abolition des privilèges
2) Enrôlement des Grecs
3) Contributions et réquisitions
4) Conversions forcées à l’Islam
5) Déportations
6) Assassinats
.Les chrétiens furent incorporés dans des bataillons de travailleurs et envoyés à l’intérieur. Ceux qui en faisaient partie furent réduits à l’état de squelette, tant par les plaines brûlantes de la Mésopotamie que par les montagnes glaciales du Caucase. Ils mourraient par milliers. Des bataillons entiers succombèrent au typhus, au choléra. Nombreux furent ceux qui furent massacrés par les gardes turcs, fatigués d’avoir à les surveiller. Un informateur de toute confiance me dit que 150 000 Grecs enrôlés dans ces bataillons périrent.
.Environ 250 000 Grecs de Thrace et des côtes d’Asie Mineure réussirent à s’échapper en Grèce et parmi ceux-ci, 40 000 servent dans l’armée grecque en Macédoine.
.A cause de 300 désertions dans le district de Kerassonde, 88 villages furent rasés dans le courant de trois mois. Environ 30.000 habitants, surtout des femmes et des enfants, furent obligés de marcher en plein hiver jusqu’à Angora, sans avoir le droit d’emporter un seul objet avec eux. Un quart mourait en route.
.En décembre 1914, la ville d’Aïvali fut cernée par les Turcs. Tous les hommes furent arrêtés, leurs femmes et leurs filles furent violées.
.Ces déportations en masse furent décidées par le Comité vers le commencement de 1915. Une estimation très modérée établit à 450 000 le nombre de ces déportations.
.Rafet Pacha, ex-gouverneur de Bitlis fut envoyé à Samsoun avec l’ordre formel de devenir le fléau des Grecs. Il remplit sa mission intégralement.
.Plus de 150 000 furent déportés de ce district et de celui de Trébizonde. Craignant le sort des Arméniens, des centaines de jeunes filles se suicidèrent en se jetant dans les rivières. Dans la province de Samsoun, 108 villages furent entièrement évacués et brûlés.
.En résumé, on a la certitude que 450 000 Grecs ont été déportés et sont morts, que 150 000 furent enrôlés dans les bataillons de travailleurs et sont morts, que 250 000 se sont enfuis d’Asie Mineure et de Thrace en Grèce et que 350 000 furent déportés après les guerres balkaniques avant la grande guerre.
A note on the history of massacres for
the special correspondent of Morning Post
(Constantinople, December 5, 1918)
the special correspondent of Morning Post
(Constantinople, December 5, 1918)
N. Lygeros
Translated from French by M. Theodosiadou
The purpose of the massacres of Greeks organized by the Turks and the Germans, like those of the Armenians, was the extermination of a race.
On the pretext of seeking refuge for the Turks who had been forced out of Europe after the Balkan wars, 250 000 Greeks were expelled.
While pre-war persecutions aimed at the expulsion of the Greeks of Thrace and Asia Minor, those of the second period were undertaken to exterminate the Hellenic race in Turkey.
In April 1914, von Jagow justified these persecutions by declaring that every Greek citizen in Turkey was a representative of panhellenism, and therefore constituted a danger to the country.
German agencies, like the German Bank of Palestine were engaged in a violent propaganda, pushing the Muslims into the hatred towards Christians.
The Treaties of Adrianople in June 1915 between Turkey and Bulgaria:
1) Creation of a Turkish-Bulgarian commercial union as a corollary to the political union.
2) Wrest control of the commerce of the east from the Greeks.
3) Establishment of Muslim agencies addressed to the Muslims only, in order to break off business relations with Greeks.
4) Reduction of the Patriarchate’s privileges.
5) Defence of the teaching of the Greek language in the future.
7) Forced conversions of the population of Christian groupings to Islam, imposition of mixed marriages.
Methods of persecutions:
1) Abolition of privileges
2) Enlistment of Greeks
3) Contributions and requisitions
4) Forced conversions to Islam
5) Deportations
6) Assassinations
Christians were incorporated in the workers’ battalions and sent into the interior. Those who formed part of them, were reduced to a skeleton state, both by the burning plains of Mesopotamia and the icy mountains of Caucasus. They were dying by millions. Entire battalions succumbed to typhus or cholera. Many were those who were massacred by the Turkish guards who were tired of watching over them. A trustworthy informant says to me that 150.000 Greeks enlisted in these battalions, perished.
Approximately 250.000 Greeks of Thrace and of the coasts of Asia Minor fled to Greece, of which 40.000 served in the Greek army in Macedonia.
Due to 300 desertions in the district of Kerasounta, 88 villages were razed to the ground in three months. Approximately 30.000 inhabitants, mainly women and children, were made to walk to Ankara in mid-winter, without having the right to take a single object with them. One quarter died on the way.
In December 1914, the town of Aivali was encircled by the Turks. All men were arrested, while their wives and daughters were raped.
These mass deportations were decided by the Committee at the beginning of 1915. According to a very moderate estimate, the number of the deportees comes up to 450.000.
Rafet Pasha, ex-governor of Bitlis was sent to Samsun with the strict order to become the curse for the Greeks. He has fully accomplished his mission.
More than 150.000 were deported from this district and that of Trebizond. Fearing the fate of the Armenians, hundreds of girls committed suicide falling into the rivers. In the province of Samsun, 108 villages were entirely evacuated and burned.
In summary, there is the certainty that 450.000 Greeks were deported and died, 150.000 were enlisted in the workers’ battalions and died, 250 000 fled from Asia Minor and Thrace to Greece and 350.000 were deported after the Balkan wars, before the Great War.
On the pretext of seeking refuge for the Turks who had been forced out of Europe after the Balkan wars, 250 000 Greeks were expelled.
While pre-war persecutions aimed at the expulsion of the Greeks of Thrace and Asia Minor, those of the second period were undertaken to exterminate the Hellenic race in Turkey.
In April 1914, von Jagow justified these persecutions by declaring that every Greek citizen in Turkey was a representative of panhellenism, and therefore constituted a danger to the country.
German agencies, like the German Bank of Palestine were engaged in a violent propaganda, pushing the Muslims into the hatred towards Christians.
The Treaties of Adrianople in June 1915 between Turkey and Bulgaria:
1) Creation of a Turkish-Bulgarian commercial union as a corollary to the political union.
2) Wrest control of the commerce of the east from the Greeks.
3) Establishment of Muslim agencies addressed to the Muslims only, in order to break off business relations with Greeks.
4) Reduction of the Patriarchate’s privileges.
5) Defence of the teaching of the Greek language in the future.
7) Forced conversions of the population of Christian groupings to Islam, imposition of mixed marriages.
Methods of persecutions:
1) Abolition of privileges
2) Enlistment of Greeks
3) Contributions and requisitions
4) Forced conversions to Islam
5) Deportations
6) Assassinations
Christians were incorporated in the workers’ battalions and sent into the interior. Those who formed part of them, were reduced to a skeleton state, both by the burning plains of Mesopotamia and the icy mountains of Caucasus. They were dying by millions. Entire battalions succumbed to typhus or cholera. Many were those who were massacred by the Turkish guards who were tired of watching over them. A trustworthy informant says to me that 150.000 Greeks enlisted in these battalions, perished.
Approximately 250.000 Greeks of Thrace and of the coasts of Asia Minor fled to Greece, of which 40.000 served in the Greek army in Macedonia.
Due to 300 desertions in the district of Kerasounta, 88 villages were razed to the ground in three months. Approximately 30.000 inhabitants, mainly women and children, were made to walk to Ankara in mid-winter, without having the right to take a single object with them. One quarter died on the way.
In December 1914, the town of Aivali was encircled by the Turks. All men were arrested, while their wives and daughters were raped.
These mass deportations were decided by the Committee at the beginning of 1915. According to a very moderate estimate, the number of the deportees comes up to 450.000.
Rafet Pasha, ex-governor of Bitlis was sent to Samsun with the strict order to become the curse for the Greeks. He has fully accomplished his mission.
More than 150.000 were deported from this district and that of Trebizond. Fearing the fate of the Armenians, hundreds of girls committed suicide falling into the rivers. In the province of Samsun, 108 villages were entirely evacuated and burned.
In summary, there is the certainty that 450.000 Greeks were deported and died, 150.000 were enlisted in the workers’ battalions and died, 250 000 fled from Asia Minor and Thrace to Greece and 350.000 were deported after the Balkan wars, before the Great War.
Σημείωση στην Iστορία των Σφαγών για τον
ειδικό ανταποκριτήτης Morning Post (Κωνσταντινούπολη, 5 Δεκεμβρίου 1918)
ειδικό ανταποκριτήτης Morning Post (Κωνσταντινούπολη, 5 Δεκεμβρίου 1918)
N. Lygeros
Οι σφαγές των Ελλήνων που οργανώθηκαν από τους Τούρκους και τους Γερμανούς όπως και εκείνες των Αρμενίων, είχαν στόχο την εξολόθρευση μιας φυλής.
Με την πρόφαση να βρεθεί καταφύγιο για τους κυνηγημένους Τούρκους στην Ευρώπη εξαιτίας των βαλκανικών πολέμων, εκτοπίσθηκαν 250.000 Έλληνες.
Ενώ οι διώξεις πριν τον πόλεμο είχαν στόχο την απέλαση των Ελλήνων από τη Θράκη και τη Μικρά Ασία, εκείνες της δεύτερης περιόδου έγιναν για να εξαφανίσουν την ελληνική φυλή της Τουρκίας.
Τον Απρίλιο του 1914, ο von Jagow δικαιολόγησε αυτές τις διώξεις δηλώνοντας ότι ο κάθε Έλληνας στην Τουρκία ήταν πράκτορας του πανελληνίου και κατά συνέπεια αποτελούσε κίνδυνο για τη χώρα.
Γερμανικά πρακτορεία, όπως η γερμανική τράπεζα της Παλαιστίνης, επιδόθηκαν σε μια βίαιη προπαγάνδα, που έσπρωξε τους Μουσουλμάνους σε έχθρα εναντίον των Χριστιανών.
Συμφωνία της Αδριανούπολης τον Ιούνιο 1915 ανάμεσα στους Τούρκους και τους Βούλγαρους:
1) Δημιουργία τουρκοβουλγαρικής εμπορικής ένωσης ως επακόλουθο της πολιτικής ένωσης.
2) Αφαίρεση του εμπορίου της Ανατολής από τα ελληνικά χέρια.
3) Ίδρυση μουσουλμανικών πρακτορείων προορισμένων μόνο για μουσουλμάνους για να σπάσουν οι εμπορικές σχέσεις με τους Έλληνες.
4) Μείωση των προνομίων του Πατριάρχη.
5) Υπεράσπιση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στο μέλλον.
6) Εξαναγκαστική αλλαξοπιστία του πληθυσμού των χριστιανικών ομάδων στο Ισλάμ, επιβολή μικτών γάμων.
Μέθοδοι των διώξεων :
1) Κατάργηση των προνομίων
2) Στρατολόγηση των Ελλήνων
3) Συνεισφορές και επιτάξεις
4) Εξαναγκαστικές αλλαξοπιστίες στο Ισλάμ
5) Εκτοπίσεις
6) Δολοφονίες
Οι Χριστιανοί ενσωματώθηκαν στα τάγματα εργασίας και στάλθηκαν στο εσωτερικό. Εκείνοι που ανήκαν σ’ αυτά έγιναν σκελετοί από τις κακουχίες στις καυτές πεδιάδες της Mεσοποταμίας και στα παγωμένα βουνά του Καυκάσου. Χιλιάδες πέθαναν. Ολόκληρα τάγματα υπέκυψαν στον τύφο και στη χολέρα. Πολλοί ήταν εκείνοι που σφάχτηκαν από τους Τούρκους φύλακες διότι κουράζονταν να τους εποπτεύουν. Αξιόπιστες πληροφορίες αναφέρουν ότι 150.000 Έλληνες που είχαν εγγραφεί σε αυτά τα τάγματα χάθηκαν.
Περίπου 250.000 Έλληνες από τη Θράκη και τις ακτές της Mικράς Ασίας κατάφεραν να διαφύγουν στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 40.000 υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό στη Μακεδονία.
Εξαιτίας 300 λιποταξιών στην περιοχή της Κερασούντος, 88 χωριά ξεριζώθηκαν μέσα σε διάστημα των τριών μηνών. Περίπου 30.000 κάτοικοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, υποχρεώθηκαν να πορευθούν μέσα στο καταχείμωνο μέχρι την Άγκυρα χωρίς να έχουν το δικαίωμα να πάρουν μαζί τους ούτε ένα αντικείμενο. Το ένα τέταρτο πέθαναν καθ’ οδόν.
Το Δεκέμβριο του 1914, η πόλη Αϊβαλί περικυκλώθηκε από τους Τούρκους. Όλοι οι άνδρες συνελήφθησαν, οι γυναίκες και τα κορίτσια τους βιάστηκαν.
Αυτές οι μαζικές εκτοπίσεις αποφασίστηκαν από την Επιτροπή στις αρχές του 1915. Μία πολύ μετριοπαθής εκτίμηση ανεβάζει τον αριθμό των εκτοπισθέντων σε 450.000.
O Rafet Pacha, πρώην κυβερνήτης της Bitlis, στάλθηκε στη Σαμψούντα με την επίσημη διαταγή να γίνει η μάστιγα των Ελλήνων. Εκπληρώνει πλήρως την αποστολή του.
Πάνω από 150.000 εκτοπίσθηκαν από αυτή την περιοχή και εκείνη της Τραπεζούντας. Εκατοντάδες νέα κορίτσια, φοβούμενα τη μοίρα των Αρμενίων, αυτοκτόνησαν πέφτοντας στους ποταμούς. Στην επαρχία Σαμψούντα, 108 χωριά εκκενώθηκαν εξ ολοκλήρου και κάηκαν.
Συνοπτικά βεβαιώνεται ότι 450.000 Έλληνες έχουν εκτοπισθεί και έχουν πεθάνει, 150.000 έχουν εγγραφεί στα τάγματα εργασίας και έχουν πεθάνει, 250.000 έχουν διαφύγει από τη Μ. Ασία και τη Θράκη προς την Ελλάδα και 350.000 εκτοπίσθηκαν μετά τους βαλκανικούς πολέμους πριν το μεγάλο πόλεμο.
Με την πρόφαση να βρεθεί καταφύγιο για τους κυνηγημένους Τούρκους στην Ευρώπη εξαιτίας των βαλκανικών πολέμων, εκτοπίσθηκαν 250.000 Έλληνες.
Ενώ οι διώξεις πριν τον πόλεμο είχαν στόχο την απέλαση των Ελλήνων από τη Θράκη και τη Μικρά Ασία, εκείνες της δεύτερης περιόδου έγιναν για να εξαφανίσουν την ελληνική φυλή της Τουρκίας.
Τον Απρίλιο του 1914, ο von Jagow δικαιολόγησε αυτές τις διώξεις δηλώνοντας ότι ο κάθε Έλληνας στην Τουρκία ήταν πράκτορας του πανελληνίου και κατά συνέπεια αποτελούσε κίνδυνο για τη χώρα.
Γερμανικά πρακτορεία, όπως η γερμανική τράπεζα της Παλαιστίνης, επιδόθηκαν σε μια βίαιη προπαγάνδα, που έσπρωξε τους Μουσουλμάνους σε έχθρα εναντίον των Χριστιανών.
Συμφωνία της Αδριανούπολης τον Ιούνιο 1915 ανάμεσα στους Τούρκους και τους Βούλγαρους:
1) Δημιουργία τουρκοβουλγαρικής εμπορικής ένωσης ως επακόλουθο της πολιτικής ένωσης.
2) Αφαίρεση του εμπορίου της Ανατολής από τα ελληνικά χέρια.
3) Ίδρυση μουσουλμανικών πρακτορείων προορισμένων μόνο για μουσουλμάνους για να σπάσουν οι εμπορικές σχέσεις με τους Έλληνες.
4) Μείωση των προνομίων του Πατριάρχη.
5) Υπεράσπιση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στο μέλλον.
6) Εξαναγκαστική αλλαξοπιστία του πληθυσμού των χριστιανικών ομάδων στο Ισλάμ, επιβολή μικτών γάμων.
Μέθοδοι των διώξεων :
1) Κατάργηση των προνομίων
2) Στρατολόγηση των Ελλήνων
3) Συνεισφορές και επιτάξεις
4) Εξαναγκαστικές αλλαξοπιστίες στο Ισλάμ
5) Εκτοπίσεις
6) Δολοφονίες
Οι Χριστιανοί ενσωματώθηκαν στα τάγματα εργασίας και στάλθηκαν στο εσωτερικό. Εκείνοι που ανήκαν σ’ αυτά έγιναν σκελετοί από τις κακουχίες στις καυτές πεδιάδες της Mεσοποταμίας και στα παγωμένα βουνά του Καυκάσου. Χιλιάδες πέθαναν. Ολόκληρα τάγματα υπέκυψαν στον τύφο και στη χολέρα. Πολλοί ήταν εκείνοι που σφάχτηκαν από τους Τούρκους φύλακες διότι κουράζονταν να τους εποπτεύουν. Αξιόπιστες πληροφορίες αναφέρουν ότι 150.000 Έλληνες που είχαν εγγραφεί σε αυτά τα τάγματα χάθηκαν.
Περίπου 250.000 Έλληνες από τη Θράκη και τις ακτές της Mικράς Ασίας κατάφεραν να διαφύγουν στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 40.000 υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό στη Μακεδονία.
Εξαιτίας 300 λιποταξιών στην περιοχή της Κερασούντος, 88 χωριά ξεριζώθηκαν μέσα σε διάστημα των τριών μηνών. Περίπου 30.000 κάτοικοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, υποχρεώθηκαν να πορευθούν μέσα στο καταχείμωνο μέχρι την Άγκυρα χωρίς να έχουν το δικαίωμα να πάρουν μαζί τους ούτε ένα αντικείμενο. Το ένα τέταρτο πέθαναν καθ’ οδόν.
Το Δεκέμβριο του 1914, η πόλη Αϊβαλί περικυκλώθηκε από τους Τούρκους. Όλοι οι άνδρες συνελήφθησαν, οι γυναίκες και τα κορίτσια τους βιάστηκαν.
Αυτές οι μαζικές εκτοπίσεις αποφασίστηκαν από την Επιτροπή στις αρχές του 1915. Μία πολύ μετριοπαθής εκτίμηση ανεβάζει τον αριθμό των εκτοπισθέντων σε 450.000.
O Rafet Pacha, πρώην κυβερνήτης της Bitlis, στάλθηκε στη Σαμψούντα με την επίσημη διαταγή να γίνει η μάστιγα των Ελλήνων. Εκπληρώνει πλήρως την αποστολή του.
Πάνω από 150.000 εκτοπίσθηκαν από αυτή την περιοχή και εκείνη της Τραπεζούντας. Εκατοντάδες νέα κορίτσια, φοβούμενα τη μοίρα των Αρμενίων, αυτοκτόνησαν πέφτοντας στους ποταμούς. Στην επαρχία Σαμψούντα, 108 χωριά εκκενώθηκαν εξ ολοκλήρου και κάηκαν.
Συνοπτικά βεβαιώνεται ότι 450.000 Έλληνες έχουν εκτοπισθεί και έχουν πεθάνει, 150.000 έχουν εγγραφεί στα τάγματα εργασίας και έχουν πεθάνει, 250.000 έχουν διαφύγει από τη Μ. Ασία και τη Θράκη προς την Ελλάδα και 350.000 εκτοπίσθηκαν μετά τους βαλκανικούς πολέμους πριν το μεγάλο πόλεμο.
