Ανασχηματισμός του πυρήνα των ανθρωπίνων σχέσεων
Ν. Λυγερός
άν εξετάζουμε τον πυρήνα των ανθρωπίνων σχέσεων μέσα από το βλέμμα της νοημοσύνης και όχι της κοινωνίας, συνειδητοποιούμε την ανάγκη να τον ανασχηματίσουμε για να έχουμε ένα άτομο που να είναι ελεύθερο και όχι εξαρτώμενο από τις θεσμικές δομές. Το πρόβλημα των ανθρωπίνων σχέσεων στην καθημερινότητα, είναι ότι τα άτομα αναπαράγουν κοινωνικά νοητικά σχήματα για να ζήσουν μία μορφή τεχνητής ευτυχίας. Στην πραγματικότητα, αυτά τα άτομα δεν είναι παρά υλικά σημεία μέσα στην κοινωνική μάζα. Δίχως τη θέλησή τους, ακολουθούν τους κοινωνικούς φραγμούς και το γεγονός ότι είναι απόλυτα πλαισιωμένα σ’ αυτούς, τους δημιουργεί μία αίσθηση άνεσης. Μόνο που αυτή η άνεση είναι εκείνη της κοινωνικής φυλακής εξ ολοκλήρου ελεγχόμενη από τον κανόνα. Η δυσκολία, λοιπόν, για τα προικισμένα παιδιά είναι να εισχωρήσουν σ’ αυτόν το χώρο χωρίς ωστόσο να καταλαβαίνουν τους κανόνες αυτού του παιγνίου. Αυτό φαίνεται παράλογο για τα άτομα που γνωρίζουν μόνο και μόνο την ανθρώπινη πραγματικότητα. Αυτή η δυσκολία έγκειται στη συμπεριφορά ανάμεσα στις σχέσεις των διαφορετικών φύλων. Πεπεισμένοι ότι ανήκουν το καθένα σε συγκεκριμένο κανόνα, προσπαθούν να ανταποκριθούν στις κοινωνικές ιδιότητες που τους έχουν αποδοθεί. Διότι το παράδοξο της κοινωνικής εξέλιξης είναι ότι επιδιώκει να διαγράφει τις πραγματικές διαφορές. Έτσι, τα άτομα διαφορετικών φύλων προσπαθούν να ξαναβρούν τις μάσκες τους μέσω κωδικών οι οποίοι για τα προικισμένα παιδιά είναι ουσιαστικά τεχνητοί. Αυτό το φαινόμενο το βλέπουμε επίσης στις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Η παράταση της διάρκειας της ζωής έχει δημιουργήσει επιπλέον, σημαντικές φάσεις. Αλλά αυτές δεν διαχωρίζονται φυσιολογικά, τουλάχιστον σε αυστηρά ανθρώπινο επίπεδο. Σ’ αυτό το επίπεδο, η κοινωνική δραστηριότητα παίρνει το πάνω χέρι και ορίζει τους ανθρώπους ως δραστήριους ή μη δραστήριους. Και πάλι, αυτή η κοινωνική εξουσία αφοπλίζει το ανθρώπινο ον. Όλες αυτές οι αντιθέσεις έχουν στόχο την περιβόητη κοινωνική ευτυχία. Στην απουσία ενός πραγματικού συμβολαίου ά la Rousseau, οι θεσμοί μάς προτείνουν την ευτυχία. Έτσι, σ’ αυτή την κοινωνία του θεάματος, βοηθούμε στον απανθρωπισμό των ανθρώπων. Για να μοιάζουν όλοι, η κοινωνία τούς θεωρεί απαράλλακτους σύμφωνα με κριτήρια αυστηρά κοινωνικά. Άρα το πραγματικό πρόβλημα στο ανθρώπινο επίπεδο, είναι πώς ν’ αγωνιστούμε εναντίον αυτών των αντιθέσεων. Είναι δυνατόν να προσεγγίσουμε τον άνθρωπο δίχως επανάσταση; Πώς να αποδεχτούμε το απαράδεχτο; Για να συνειδητοποιήσουμε πραγματικά τη δύναμη του κοινωνικού μοντέλου, αρκεί να εξετάσουμε την περίπτωση των γενοκτονιών. Οι γενοκτονίες οι οποίες αποτελούν εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας, είναι πάντα ενορχηστρωμένες κατά τρόπο μαζικό, και όχι μόνο όσον αφορά στα θύματα. Είναι γεγονός ότι οι δήμιοι είναι πάντα πολλοί. Αυτό επιτρέπει να μοιράζονται εξίσου την εργασία σύμφωνα με το κοινωνικό μοντέλο. Με αυτόν τον τρόπο, συμμετέχουν όλοι, χωρίς να νιώθουν πραγματικά ένοχοι για οτιδήποτε. Αυτή η διαμοιρασμένη ευθύνη επιτρέπει την απενοχοποίηση όλων, τόσων των ενεργά όσο και των παθητικά αναμεμιγμένων. Εάν είναι δυνατόν να γίνει μία γενοκτονία, δεν είναι εξαιτίας της ύπαρξης αταβιστικών δυνάμεων, αλλά μάλλον χάρη στον περίφημο κοινωνικό ιστό που επιτρέπει να δίνεται ένας ρόλος στον καθένα. Έτσι κανένας δεν παραπονείται. Στην πραγματικότητα, η κοινωνική δομή δεν επιτρέπει παράπονα. Κι αυτή η δομή είναι τόσο αυστηρή που μολύνει τα ίδια τα θύματα. Είναι πεπεισμένοι ότι είναι ένοχοι διότι ενοχλούν την κοινωνία στην οποία αναμίχθηκαν. Με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνουμε ότι ο αγώνας εναντίον των γενοκτονιών δεν μπορεί να περάσει ως μία κοινωνική κριτική ούτε ως ένας ανασχηματισμός του πυρήνα των ανθρωπίνων σχέσεων.
Reconfiguration du noyau des relations humaines
N. Lygeros
Si nous examinons le noyau des relations humaines à travers le regard de l’intelligence et non de la société, nous nous rendons compte de la nécessité de le reconfigurer pour obtenir un individu qui soit libre et non dépendant de structures institutionnelles. Le problème des relations humaines au quotidien, c’est que les individus reproduisent des schémas mentaux sociaux afin de vivre une forme de bonheur artificiel. En réalité, ces individus ne sont que des points matériels dans la masse sociale. Sans volonté propre, ils suivent les contraintes sociales et le fait de cadrer strictement à celles-ci, leur crée un sentiment de confort. Seulement ce confort, c’est celui d’une prison sociale entièrement régie par la norme. Alors la difficulté pour les enfants surdoués, c’est de pénétrer dans ce milieu sans pour autant comprendre les règles de ce jeu. Ce dernier semble absurde pour des individus qui ne connaissent que la réalité humaine. Cette difficulté se retrouve dans le comportement relationnel entre des différents sexes. Persuadés d’appartenir chacun à une norme, ils tentent de se distinguer à l’aide d’attributs sociaux. Car le paradoxe de l’évolution sociale, c’est qu’elle tend à effacer les différences effectives. Aussi les individus de sexes différents tentent de retrouver leurs masques à travers des codes essentiellement artificiels pour des enfants surdoués. Ce phénomène est aussi présent dans les différentes classes d’âge. L’allongement de la durée de vie a créé de plus importantes tranches. Mais celles-ci ne se distinguent pas naturellement au moins sur le plan strictement humain. A ce niveau, l’activité sociale reprend le dessus et définit les hommes en termes d’actifs et d’inactifs. A nouveau cette autorité sociale désarçonne l’humain. Cet ensemble de contrastes a pour but le fameux bonheur social. En l’absence d’un véritable contrat à la Rousseau, les institutions nous proposent le bonheur. Ainsi dans cette société du spectacle, nous assistons à une déshumanisation des personnes. Afin qu’elles soient semblables, la société les considère comme identiques selon des critères strictement sociaux. Alors le vrai problème sur le plan humain, c’est comment lutter contre ces contraintes. Est-il possible d’accéder à l’homme sans révolte ? Comment accepter l’inacceptable ? En réalité, pour se rendre compte véritablement de la puissance du modèle social, il suffit d’examiner le cas des génocides. Ces derniers qui sont des crimes contre l’humanité, sont toujours orchestrés de manière massive, et ce, non seulement sur les victimes. En effet les bourreaux sont toujours innombrables. Cela permet de partager équitablement les tâches selon le modèle social. De cette façon, tout le monde participe, sans réellement se sentir coupable de quoi que ce soit. Cette responsabilité partagée permet de déculpabiliser tous les intervenants aussi bien actifs que passifs. Si un génocide est possible, ce n’est pas en raison de l’existence de forces ataviques mais bien grâce au fameux tissu social qui permet de donner un rôle à chacun. Ainsi personne ne se plaint. En réalité, la structure sociale ne permet pas la plainte. Cette structure est d’ailleurs si rigide qu’elle contamine les victimes elles-mêmes. Elles sont persuadées d’être coupables car elles gênent la société dans laquelle elles étaient intriquées. Ainsi nous comprenons que la lutte contre les génocides ne peut se passer d’une critique sociale et d’une reconfiguration du noyau des relations humaines.
