Les lumières noires
N. Lygeros
ACTE DEUXIEME
Scène 1
Voix, Yorgos, Léftéris, Christos, Takis
La scène est totalement vide. Elle représente une prison anonyme dans un lieu indéterminé. Des corps inertes sont couchés à même le sol. Leur épuisement est si grand qu'ils semblent morts. Un seul détail affirme le contraire. Ils ont tous les mains liées. Un long silence est suivi d'un cri...
Voix
Non... non...
Une des personnes sur le sol se recroqueville sur elle-même comme pour tenter de ne plus entendre les cris sourds de la voix qui continue à gémir.
Yorgos, dans un cri .
Laissez-le ! Laissez-le ! Un temps. Par pitié
Un homme se relève difficilement sur ses genoux.
Léftéris
C'est inutile de crier. Un temps. Personne ne nous entend ici... Un temps. Et même s'ils t'entendaient, ils ne cesseraient pas pour autant.
Silence. Il s'approche de lui à pas lents puis se penche sur lui.
Cela ne sert à rien...
Christos
Et la résistance, Léftéri, à quoi sert-elle ? Un temps. Elle nous a conduits, ici, dans ce lieu de torture...
Léftéris
Sans notre résistance, notre peuple serait déjà mort !
Christos
Nous mourrons ce soir et notre peuple mourra demain, en quoi cela change-t-il quelque chose ?
Yorgos
Je donnerais tout pour un jour de plus !
Christos
Il ne s'agit pas de cela !
Yorgos
De quoi alors ? Un temps. Il ne nous reste que notre vie...
Léftéris
D'autres pensent à nous !
Yorgos
Qui donc ?
Léftéris
Les autres partisans.
Christos
Bah ! Ils sont comme nous... Personne ne s'attendait à une invasion si rapide... Nous avons été pris de court... Eux comme nous...
Léftéris
Rien n'est certain !
Yorgos
Si ! Un temps. Notre mort !
Christos
Et les tortures que nous allons subir...
Takis
Ne parlez plus de cela ! C'est insupportable !
Léftéris, sur un ton dur .
Tais-toi !
Takis
Pourquoi donc ?
Léftéris
C'est indigne de nous !
Takis
Je ne suis ni un héros ni un martyr. Silence. La résistance n'avait besoin que d'hommes...
Léftéris
Elle a encore besoin de nous et de toi !
Takis
De moi ? Un temps. Leurs interrogatoires m'ont déjà brisé... Je ne suis qu'une loque...
Christos
Non, Taki, tu es un partisan. Tu as risqué ta vie pour la résistance.
Takis
J'ai pris des risques car j'étais inconscient. À présent qu'ils m'ont fait sentir le goût de la mort, je veux vivre.
Christos
Notre unique chance, c'est notre silence.
Takis
Mon silence n'est dû qu'à mon ignorance... Un temps. Si j'avais su quelque chose, il y a longtemps que j'aurais craché le morceau.
Léftéris, furieux .
Tu nous aurais trahis pour sauver ta peau ?
Takis
Maintenant que j'ai touché la mort de mes mains...
Il montre ses mains mutilées.
...je donnerais père et mère.
Yorgos
Il ne faut pas lui en vouloir, il a souffert le martyre. J'ai entendu ses cris pendant des heures...
Léftéris
Ils nous ont tous torturés.
Yorgos
Mais nous sommes différents par rapport à la douleur...
Léftéris
C'est une question de volonté.
Takis
C'était ! Un temps. Ils ont brisé ma volonté ; il ne me reste plus que mon corps.
Christos
Pourquoi juger un homme à sa résistance physique ? Andréas m'a raconté qu'un homme de son village, un résistant de la guerre précédente, avait été brisé sous la torture et qu'il avait donné son frère. Ils l'ont trouvé dans sa cachette et l'ont abattu comme un chien. Ensuite, ils ont libéré son frère. Ils voulaient que le traître vive et qu'il serve d'exemple. Un temps. Il était le déshonneur du village.
Takis
Il était ? Il ne l'est plus ?
Christos
Il est mort... Il s'est suicidé.
Takis
Toute une vie réduite à néant, pour un aveu seulement.
Léftéris
Cet aveu était toute sa vie...
Takis
Mais pourquoi ? Ce n'était pas un lâche, c'était un résistant !
Christos
C'était aussi un homme...
Takis
Est-ce un mal ?
Léftéris
Rien n'est mal, tant que nous ne sommes pas responsables.
Takis
De quoi était-il responsable ?
Léftéris
De sa vie, de son peuple !
On entend le bruit d'une porte. Deux hommes jettent un nouveau prisonnier dans la pièce. Il s'écroule sur le plancher. Ceux qui peuvent encore bouger, s'approchent de lui. Ils semblent le reconnaître sans en être tout à fait certains.
Το φως του μαύρου
Ν. Λυγερός
Μετάφραση από τα γαλλικά Βίκυ Τσατσαμπά
ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΑΞΗ
Σκηνή 1
Φωνή, Γιώργος, Λευτέρης, Χρήστος, Τάκης
Η σκηνή είναι εντελώς άδεια. Αναπαριστά μια ανώνυμη φυλακή μέσα σε έναν απροσδιόριστο τόπο. Αδρανή σώματα κείτονται στο έδαφος. Η εξάντλησή τους είναι τόσο μεγάλη που μοιάζουν με νεκρά. Μια μόνο λεπτομέρεια υποδηλώνει το αντίθετο. Έχουν όλα τα χέρια τους δεμένα. Μια μεγάλη σιωπή που ακολουθείται από μια κραυγή ...…
Φωνή
Όχι ... όχι ...
Ένας από τους ανθρώπους στο έδαφος διπλώνεται σαν να προσπαθεί να μην ακούσει τις πνιχτές κραυγές της φωνής που συνεχίζει να βογγά.
Γιώργος, με μια κραυγή.
Αφήστε τον! Αφήστε τον! Χρόνος. Κρίμα
Ένας άνδρας σηκώνεται με δυσκολία στα γόνατά του.
Λευτέρης
Είναι ανώφελο να κλαίει. Χρόνος. Κανείς δεν μας ακούει εδώ ... Χρόνος. Και ακόμα κι αν μας άκουγαν, δεν θα σταματούσαν.
Σιωπή. Τον πλησιάζει αργά και γέρνει πάνω του.
Δεν εξυπηρετεί σε τίποτα ...
Χρήστος
Και η αντίσταση, Λευτέρη, σε τι εξυπηρετεί; Χρόνος. Αυτή μας οδήγησε εδώ σε αυτόν τον τόπο των βασανιστηρίων ...
Λευτέρης
Χωρίς την αντίστασή μας, ο λαός μας θα ήταν ήδη νεκρός!
Χρήστος
Θα πεθάνουμε απόψε και ο λαός μας θα πεθάνει αύριο, σε τι αυτό αλλάζει κάτι;
Γιώργος
Θα έδινα τα πάντα για μια μέρα επιπλέον!
Χρήστος
Δεν είναι αυτό!
Γιώργος
Τι λοιπόν; Χρόνος. Μας μένει μόνο η ζωή μας ...
Λευτέρης
Άλλοι σκέφτονται για μας!
Γιώργος
Ποιοι λοιπόν;
Λευτέρης
Οι άλλοι αγωνιστές.
Χρήστος
Άστο ! Είναι ακριβώς όπως εμείς ... Κανένας δεν περίμενε μια εισβολή τόσο γρήγορα ... Αίφνιδιαστήκαμε ... Αυτοί όπως εμείς ...
Λευτέρης
Τίποτα δεν είναι σίγουρο!
Γιώργος
Ναι! Χρόνος. Ο θάνατός μας!
Χρήστος
Και τα βασανιστήρια που θα υποβληθούμε…
Τάκης
Μην μιλάτε για αυτό! Είναι αφόρητο!
Λευτέρης, με σκληρό τόνο.
Σιωπάστε!
Τάκης
Γιατί λοιπόν;
Λευτέρης
Είναι ανάξιο από μέρους μας!
Τάκης
Δεν είμαι ούτε ήρωας ούτε μάρτυρας. Σιωπή. Η αντίσταση δεν είχε την ανάγκη παρά από ανθρώπους…
Λευτέρης
Έχει ακόμη την ανάγκη από εμάς και εσένα!
Τάκης
Από εμένα; Χρόνος. Οι ανακρίσεις τους με έχουν κάμψει ήδη… Δεν είμαι παρά ένα ράκος…
Χρήστος
Όχι, Τάκη, είσαι αγωνιστής. Έχεις διακινδυνεύσει τη ζωή σου για την αντίσταση.
Τάκης
Έχω διακινδυνεύσει επειδή ήμουν ασυναίσθητος. Τώρα που μ’ έχουν κάνει να αισθανθώ τη γεύση του θάνατου, θέλω να ζήσω.
Χρήστος
Η μοναδική μας ελπίδα, είναι η σιωπή μας.
Τάκης
Η σιωπή μου δεν οφείλεται παρά μόνο στην άγνοιά μου… Χρόνος. Εάν γνώριζα κάτι, προ πολλού θα το είχα ξεράσει.
Λευτέρης, εξαγριωμένος.
Θα μας πρόδιδες για να σώσεις το τομάρι σου;
Τάκης
Τώρα που έχω αγγίξει το θάνατο με τα χέρια μου…
Δείχνει τα ακρωτηριασμένα χέρια του.
… θα έδινα τον πατέρα και τη μητέρα.
Γιώργος
Δεν πρέπει να του δίνουμε σημασία, έχει υποστεί το μαρτύριο. Άκουγα τις κραυγές του για ώρες…
Λευτέρης
Όλους μας έχουν βασανίσει.
Γιώργος
Αλλά είμαστε διαφορετικοί μπροστά στον πόνο…
Λευτέρης
Είναι θέμα θέλησης.
Τάκης
Ήταν! Χρόνος. Έχουν κάμψει τη θέλησή μου. Δεν μου μένει πια παρά μόνο το σώμα μου.
Χρήστος
Γιατί να κρίνουμε έναν άνθρωπο από την φυσική αντίστασή του; Ο Αντρέας μου είχε διηγηθεί ότι ένας άνδρας από το χωριό του, αντιστασιακός του προηγούμενου πολέμου, είχε λυγίσει κάτω από το βασανιστήριο και ότι είχε προδώσει τον αδελφό του. Τον βρήκαν μέσα στην κρυψώνα του και τον πυροβόλησαν, όπως ένα σκυλί. Έπειτα, απελευθέρωσαν τον αδελφό του. Ήθελαν τον προδότη ζωντανό και να λειτουργεί ως παράδειγμα. Χρόνος. Ήταν η ατίμωση του χωριού.
Τάκης
Ήταν; Δεν είναι πια;
Χρήστος
Πέθανε … Αυτοκτόνησε.
Τάκης
Τάκης
Μια ολόκληρη ζωή που μειώνεται στο τίποτα, για μια ομολογία μόνο.
Λευτέρης
Αυτή η ομολογία ήταν όλη ζωή του…
Τάκης
Μα γιατί; Δεν ήταν ένας δειλός, ήταν αντιστασιακός!
Μα γιατί; Δεν ήταν ένας δειλός, ήταν αντιστασιακός!
Χρήστος
Ήταν, επίσης, ένας άνθρωπος ...
Τάκης
Είναι τόσο κακό;
Λευτέρης
Τίποτα δεν είναι κακό, όσο είμαστε υπεύθυνοι.
Τάκης
Σε τι ήταν υπεύθυνος;
Λευτέρης
Στη ζωή του, στο λαό του!
Ακούμε το θόρυβο μιας πόρτας. Δύο άνθρωποι ρίχνουν έναν νέο φυλακισμένο μέσα στο δωμάτιο. Αυτός καταρρέει στο έδαφος. Εκείνοι που μπορούν ακόμη να κινηθούν, τον πλησιάζουν. Δείχνουν να τον αναγνωρίζουν χωρίς να είναι απολύτως σίγουροι.
